64015 PICT0095 (8)

•0.12. PRZETŁACZANIE

Niebezpieczeństwo obwodowego pękania wyrobu w czasie wytłaczania . ogranicza średnicę użytego krążka, a więc i wysokość wytłoczki A,, która zwy- J

zupełnie jc usunąć przez zwiększenie promieniowych naprężeń rozciągających. Najczęściej uzyskuje się to przez zastosowanie żeber lub progów ciągowych.

Zmiana stanów naprężenia, wywołana zastosowaniem progu ciągowego zostanie przedstawiona na przykładzie wytłoczki stożkowej (rys. -1.-18). Rozkłady naprężeń promieniowych <r, i obwodowych o„ podane na tym rysunku, dotyczą' przypadku materiału nie umacniającego się i warunku plastyczności określonego równaniem <r„ = <r,—<r,. Linią ciągłą narysowano rozkłady naprężeń występujące na początku procesu wytłaczania z zastosowaniem progu cią-

Itys. 4.4S. W]>lpv progu ciągowego na udział rozciągania i ciągnienia w procesie wytłaczania

gowego, natomiast linią przerywaną — przy płaskich powierzchniach matrycy j dociskam. Jak widać z rys. 4.48, wprowadzenie progu zmniejsza obszar, w którym występują obwodowe naprężenia ściskające. Dobór właściwego kształtu progu ciągowego i siły dociskacza umożliwia wykonanie wytłoczki bez fałd. Oczywiście opory kształtowania kołnierza nie powinny być duże, gdyż prowadzi to do pęknięcia (rozdzielenia) wytłoczki.

rgkic nie przekracza około (0,7-i-0,8) d. W celu Uzyskania naczyń o większej * wysokości w stosunku do średnicy należy wstępnie ukształtowaną wytłoczkę i poddać przetłaczaniu.

Najczęściej realizowany sposób przetłaczania pokazano na rys. 4.49a. Prze-‘ tłaczanio można również prowadzić tak, aby wewnętrzna powierzchnia wy-| tłoczki stała się powierzchnią zewnętrzną. Sposób ten nosi nazwę przewijania (rys. 4.49b). Przewijanie stosuje się dość rzadko, przede wszystkim przy wykonywaniu większych wytłoczek o dostatecznie cienkiej ściance. Przetłaczanie, podczas którego wytloczka jest dociskana do stempla cieczą pod ciśnieniem

o)    b)    c)

< Nys. 4.49. Sposoby przetłaczania: a) swobodne, b) przewijanie, o) przetłaczanie hydrauliczno

| (rys. 4.49c), wskutek korzystnego wpływu tarcia między stemplem a cylin-j dryczną ścianką, umożliwia uzyskanie w jednej .operacji znacznie wyższych wytłoczek niż przy zastosowaniu sposobów omówionych poprzednio. Wymaga l ono jednak zastosowania specjalnej prasy.

Przebieg procesu. Przebieg procesu przetłaczania zostanie rozpatrzony na I, przykładzie wykonania wytłoczki cylindrycznej (rys. 4.50).

Pod wpływem nacisku wywieranego przez stempel na dno wytłoczki (rys. ' 4.50a) swobodna jego część, przechodząc przez stożek matrycy o tworzącej i AB (rys. 4.50b), stopniowo przekształca się w ściankę pionową. Przebieg od-kształcania dna jest zbliżony do procesu wytłaczania. Następnie przez stożek L matrycy przechodzi część cylindryczna wytłoczki, zmniejszająo swą średnicę | z d, do dj (rys. 4.50b). Odbywa się to pod wpływem promieniowych naprężeń fi rozciągających <r₂ i obwodowych ściskających <r,. Kształtowanie przebiega więc m w sposób charakterystyczny dla procesów ciągnienia. Zmniejszanie bocznej B średnicy ścianki wytłoczki zachodzi przy ustalonej geometrii warunków kształ-| towania. Obszar plastycznego płynięcia obejmuje bowiem jedynie stożek kształ-j| tujący i jest ograniczony punktami A i B. Pozostałe obszary wytłoczki są w star nic sprężystym. Jest to istotna różnica w stosunku do operacji wytłaczania, 6 w której średnica zewnętrzna kołnierza- kształtowanej wytłoczki ulega zmianie

191

190

. ,1