146 Rozdział 6
nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z 1997 r. W praktyce jednak nie zawsze te ustalenia są przestrzegane. Warto dodać, że regulacje projektowanego załącznika nr 2 dotyczące narciarstwa mają odnosić się także do snowboardingu i skibobów.
Wspomnieć też warto o zał. nr 3 do projektowanego rozporządzenia Rady Ministrów z 2007 r., który ustala zasady ostrzegania o niebezpieczeństwach oraz oznakowanie szlaków i tras górskich. Określa on częściowo zmienione znaki stosowane do oznakowania górskich szlaków' turystycznych w porównaniu z dotychczas obowiązującymi. Po części nowością mają być także wzory oznakowania narciarskich tras zjazdowych. Obejmują one m.in. obecnie nie występujące znaki informacyjne o trasach narciarskich, trasach przeznaczonych dojazdy na sankach oraz trasach przeznaczonych dla snowboardzistów'.
Uprawianie alpinizmu, czyli wspinaczek w wysokich górach, wymaga specjalistycznego przygotowania oraz przestrzegania zasad bezpieczeństwa, obowiązujących w tej dyscyplinie sportu. To ustalenie ustawy o kulturze fizycznej z 1996 r. odnosi się także do turystyki kwalifikowanej w wysokich górach. Szczególną odmianą alpinizmu jest alpinizm jaskiniowy, którego uprawianie również wiąże się z wieloma niebezpieczeństwami. Ten rodzaj turystyki kwalifikowanej wymaga szczególnych regulacji prawnych tym bardziej, że penetrowanie jaskiń jest nieraz traktowane przez ludzi młodych jako fascynująca aktywność rekreacyjna, przy czym nie zawsze dostrzega się związane z nią zagrożenia. Zgodnie z wymienioną ustawą uprawianie alpinizmu jaskiniowego wiąże się z koniecznością posiadania odpowiednich kwalifikacji potwierdzonych stosownym dokumentem oraz przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Egzaminy stwierdzające posiadanie niezbędnych kwalifikacji w tym zakresie przeprowadza za odpłatnością ustaloną ustawowo właściwy polski związek sportowy, tj. Polski Związek Alpinizmu. Związek ten wydaje też odpowiednie dokumenty potwierdzające posiadanie niezbędnych kwalifikacji i prowadzi ich ewidencję.
Szczegółowe wymagania w zakresie nabywania kwalifikacji niezbędnych do uprawiania alpinizmu jaskiniowego określa rozporządzenie Ministra Sportu z 2006 r., którego wiele ustaleń dotyczy kwestii wymagających regulacji ustawowej, a nie w drodze aktu wykonawczego. Odróżnia ono dwa rodzaje uprawnień znajdujących wyraz w nadawanych stopniach: młodszego taternika jaskiniowego i taternika jaskiniowego. Warunkiem jest ukończenie 16 lat w przypadku młodszego taternika jaskiniowego, a 18 lat w odniesieniu do taternika jaskiniowego, oraz zaliczenie szkolenia na dany stopień. Takie szkolenie odbywa się przy uwzględnieniu zasady, że pod opieką szkolącego nie może być więcej niż 6 osób szkolonych z podstawowych technik wspinaczkowych, a tylko 4 osoby podczas szkolenia wspinaczkowego lub 5 osób podczas szkolenia jaskiniowego w terenie górskim. Tych ważnych ze względów bezpieczeństwa ograniczeń szkoleniowych nie stosuje się w razie udziału w szkoleniu osób posiadających kartę młodszego taternika jaskiniowego. Spełnienie powyższych warunków jest podstawą wydania dokumentu zwanego odpowiednio kartą młodszego taternika jaskiniowego lub kartą taternika jaskiniowego. Osoba nieposiada-jąca takiej karty może poruszać się po jaskiniach tylko w takich warunkach, gdy nie wymaga to znajomości metod pokonywania trudności technicznych (terenowych) występujących w określonych jaskiniach lub użycia sprzętu jaskiniowego.
Wskazane rozporządzenie z 2006 r. określa zasady bezpieczeństwa wymagane przy uprawianiu alpinizmu jaskiniowego. Należy do nich:
• używanie sprawnego technicznie sprzętu wspinaczkowego;
• pozostawienie w miejscach do tego przeznaczonych informacji o planowanej
trasie wspinaczkowej oraz przewidywanym czasie powrotu;
• używanie kasków ochronnych;
• stosowanie dwóch rodzajów oświetlenia.
Dodać do tego trzeba zdroworozsądkową zasadę unikania brawury. Chociaż telefony komórkowe z powodu braku zasięgu często nic zapewniają łączności w jaskiniach, to są przydatne do szybszego wezwania pomocy lub przekazania informacji o problemach napotkanych na trasie wspinaczkowej, które mogą opóźnić powrót.
Turystyka wodna jest formą turystyki aktywnej lub kwalifikowanej. Morze, rzeki, jeziora i inne zbiorniki wodne nadają się zarówno do zwykłej aktywności rekreacyjnej, jak i do różnych odmian turystyki kwalifikowanej, w tym żeglarskiej, kajakowej i podwodnej. Względy bezpieczeństwa osób kąpiących się, pływających i uprawiających sporty wodne wymagają reglamentacji prawnej zachowania się tych osób. Reguluje to ustawa o kulturze fizycznej z 1996 r., która obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa tym osobom nakłada na organy administracji rządowej i organy właściwych terytorialnie gmin oraz na osoby prawne i fizyczne prowadzące nad wodą działalność w tym zakresie. Akt ten ustala, że organizowanie pomocy oraz ratowanie osób, które uległy wypadkowi lub są narażone na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia na wodach, należy do Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (WOPR) i innych organizacji ratowniczych. Taką organizacją jest Mazurska Służba Ratownicza (MSR) prowadząca działalność ratowniczą na terenie Wielkich Jezior Mazurskich. WOPR jako specjalistyczne stowarzyszenie o zasięgu ogólnokrajowym działa na podstawie ustawy o kulturze fizycznej oraz powołanego w punkcie 3