64878 P1590158

12

Rozpoznano 7 podstawowych grup chromosomów. Dla zdefiniowania każdego i. nich zastosowano trzy kryteria: 1) wielkość (pełna długość), 2) pozycja centrometru która wyraża proporcje poszczególnych ramion (długie ramię, krótkie ramię), albo jako tzw. indeks centrometru (krótkie ramię: całkowita długoft), 3) różne charakterystyczne cechy, jak obecność satelitów.

Technika, W badaniach chromosomów u ludzi trzy nowe elementy techniczne zdecydowały o rozwoju metody oznaczania garnituru chromosomalnego od celów klinicznych.

1.    Zastosowanie kolchicyny lub jej pochodnych, co powoduje zaha* mowanie podziałów kariokinetycznych komórek w stadium metafazy (hamuje tworzenie się wrzecionka).

2.    Działanie roztworem hipotonicznym, który powoduje obrzmienie komórek i rozsianie chromosomów w cytoplazmie.

3.    Spłaszczenie komórek przez zgniecenie ich między dwoma szkiełkami przykrywkowym i podstawowym, co ułatwia obserwacje chromosomów.

Istnieje kilka sposobów uzyskiwania materiału do badania:

1.    Metoda badania szpiku kostnego, wprowadzona przez Forda i Jacobsa (1958), była początkowo szeroko stosowana. Materiał komórek szpiku kostnego otrzymuje się przez nakłucie mostka i hodowlę komórek przez krótki okres (23 godz.) w środowisku, zawierającym glukozę i sole, z dodatkiem ludzkiej surowicy grupy AB. Po dodaniu z kolei kolchicyny, wystawia się go następnie na działanie hipotonicz-nego roztworu cytrynianu, po czym utrwala się i barwi metodą Feulgena.

2.    Metoda badania wycinków skóry, wprowadzona przez Pucka i współprac, w r. 1958 oraz Harndena (1960), nadaje się, jako rutynowa, do badań w warunkach laboratoryjnych. Materiał tkankowy musi być hodowany przez względnie długi okres, bo przeszło tydzień.

3.    Metoda pobierania materiału z krwi obwodowej, opracowana przez Hunger-forda i współprac. (1959) jest modyfikacją techniki opisanej przez Osgooda i Brooka (1955) dla kultury białych krwinek. Pobiera się 20 ml krwi do specjalnego naczynia, zawierającego heparynę i poddaje się działaniu tzw. phytohaemaglutynin, a następnie oddziela się krwinki białe przez wirowanie. Z kolei utrzymuje się je w hodowli I przez 2—3 dni, a potem poddaje się działaniu kolchicyny, hipotonicznego roztworu, I następnie utrwala się, spłaszcza i barwi. Ta technika zdobyła największą popularność i jest stosowana z powodzeniem w wielu laboratoriach. Według Harndena naj- 1 lepsze wyniki osiąga się wtedy, kiedy kariotyp danego osobnika oznaczony jest I równolegle przy użyciu dwóch metod (najczęściej wycinek skóry i krew obwodowa). I Ma to specjalne znaczenie u osobników z mozaikowym typem garnituru chromoso- I nalnego.

Różnice płciowe w budowie jąder komórek (chromatyna płciowa)

Różnice morfologiczne międży komórkami nerwowymi samca i sa-JI micy kota domowego opisali po raz pierwszy Barr i Ber tram w r. 1949JI W jądrach komórek nerwowych samicy zauważyli oni zasadochłonnM grudkę chromatyny, większa od innych i bardziej od nich zbitą. Grud^f ta najczęściej przylega do jąderka,* chociaż nieraz leży wolno w nttJl plazmie lub przy błonie jądrowej. Stąd też nazwali ją satelitą, kowym (nucleolus satellite), Barr (1951) wprowadził dlą^H chromatyny płciowej (sex chromatin). U samców chrofiftf^^^