65594 Podstawy chemii, ćwiczenia laboratoryjne3

Poliestry dzieli się zwykle na:

•    poliestry liniowe, tj. poliestry alifatycznych kwasów dikarboksylowych i glikoli oraz polialkilenotereftalany, np. poli(tereftalan etylenu) i butylenu, a także termoplastyczne elastomery poliestrowe. Są one stosowane do wyrobu butelek na wodę mineralną czy soki owocowe, oraz do wyrobu izolacji kabli elektrycznych, uszczelnień, zacisków, elementów pomp, akcesoriów samochodowych, urządzeń gospodarstwa domowego, a także jako opakowania kosmetyków, środków farmaceutycznych itp.,

•    poliestry nienasycone, np. poliestry bezwodnika maleinowego i glikoli stosowane są głównie do produkcji tworzyw warstwowych, tzw. laminatów polie-strowo-szklanych.

•    żywice alkidowe, np. „gliptale” - liniowe poliestry otrzymywane przez estryfi-kację zmodyfikowanej gliceryny i bezwodnika ftalowego stosowane do wyrobu lakierów i farb.

-O— CHj— CH-CHj-O-I

o

a^Lo

^sAc-o l

o

gliptal

3.    Silikony o następującej strukturze

CM,    Cf- Hr    CH₃

I ³    I^6    5    I    ³

—O—Si —O—Si — O—Si—O —

ch₃    O    i

I    I

stosowane jako oleje smarne, kauczuk silikonowy, izolacje elektryczne, lakiery i farby silikonowe, odporne chemicznie i ognioodporne.

4.    Fenoplasty - utwardzone produkty polikondensacji fenolu lub krezolu i formaldehydu, które stanowią tworzywa twarde, nietopliwe i odporne chemicznie.

aldehyd    4,4’-di hydroksydi fcnylometan

mrówkowy

4.4'dihydroksy-

difenyloinctan

I! II

V

O

OH

fenol

żywica fenolowo-formaldehydowa ( nowolakowa )

aldehyd

mrówkowy

W zależności od warunków i stopnia kondensacji otrzymuje się żywice ter moplastyczne (nowolaki) albo nieplastyczne (rezity). Właściwe tworzywa otrzymuje się z mieszaniny żywicy fenolowo-formaldehydowej (otrzymywanej przez polikondensację),wypełniacza i środka powodującego usieciowanie struktury, w wyniku jej formowania pod ciśnieniem w podwyższonej temperaturze. Zastosowanie gotowych tworzyw zależne jest od charakteru wypełniacza: jeżeli wypełniaczem jest mączka drzewna, to gotowy produkt nazywa się bakelitem, którego używa się do wyrobu sprzętu elektrotechnicznego, drobnych elementów w artykułach gospodarstwa domowego, itp. Żywice fenolowo-formaldehydowe, otrzymywane w specjalnych warunkach, służą do wyrobu lakierów i emalii chemo-utwardzalnych (chemosil).

5. Aminoplasty - produkty polikondensacji mocznika lub melaniny z formaldehydem. Są stosowane w formie żywic do wyrobu klejów i lakierów chemoutwai dzalnych oraz jako środki do impregnacji drewna i tkanin.

W procesie polikondensacji formaliny (aldehydu mrówkowego) z moczni kiem powstaje żywica mocznikowo-formałdehydowa, a produktem ubocznym jest woda. Mechanizm reakcji jest bardzo skomplikowany, a jej przebieg zależy, między innymi od środowiska. W zależności od warunków reakcji struktura pro duktu może być albo liniowa albo mniej lub bardziej usieciowana.

2-17