65649 Laboratorium materiałoznawstwa6

112

Odczynniki przechowywane są zwykle w zamkniętych naczyniach (butelkach). Niektóre odczynniki są nietrwałe, dlatego oprócz napisu na naczyniu, informującego o rodzaju znajdującej się w nim substancji, pożądane jest umieszczenie daty przygotowania odozynnika.W niektórych przypadkach odczynniki złożone a nietrwałe są przygotowywane bezpośrednio przed użyoiem.

Trawienie zasadniczo przeprowadza się przez zanurzenie próbki (szlifu) do odczynnika. Przy odczynnikach szybko działająoych (np. kwasach) odczynnik może być na-krapiany na powierzchnię szlifu przy pomocy kroplomierza. Najlepiej jest przeprowadzać trawienie przy kranie z wodą i nad zlewem. Trzyme się wtedy próbkę w ręku szlifem do góry, puszcza się z kranu strumień wody i kroplomierzem skepuje odczynnik na suchy szlif, aż do pokrycia całej jego powierzchni. Gdy pojawi się zmętnienie szlifu lub zaczną powstawać pęcherzyki gazowe, należy natychmiast przerwać trawienie zmywając odczynnik wodą. Po opłukaniu, energicznym ruchem strząsa się z próbki krople wody i intensywnie suszy najpierw szlif a potem całą próbkę w strumieniu powietrza, wytworzonego dmuchawką elektryczną lub ręcznym miechem. W celu ułatwienia i przyspieszenia suszenia szlifu, wytrawioną próbkę zanurza się na chwilę w alkoholu, po czym można jeszcze szlif przyłożyć do bibuły, aby nastąpiło szybkie wstępne obsu-szenie.

Alkohol rozpuszcza szelak i bakelit, dlatego nie można używać alkoholu przy suszeniu ani trawić roztworami alkoholowymi próbek zainkludowanych w tych materiałach.

Próbki trawi się przez zanurzenie w odczynniku znajdującym się w szerokim i płytkim naczyniu. Zapewnia się w ten sposób jednoczesne pokrycie odczynnikiem całego szlifu. W tym wypadku próbkę ze szlifem skierowanym do dołu należy zanurzać w odczynniku ruchem wahadłowym, aby tworzące się pęcherze gazowe mogły wypłynąć na powierzchnię cieczy, a nie zbierały się na szlifie, co uniemożliwiłoby równomierne wytrawienie szlifu.

4.2.5«2. Trawienie elektrolityczne

Gdy trawienie chemiczne nie daje dobrego i wyraźnego ujawnienia struktury, to dla materiałów odpornych na działanie ohemiczne odczynników dobre wyniki można otrzy-maó przez stosowanie trawienia elektrolitycznego. Trawienie takie wykonuje się w podobny sposób, jak polerowanie elektrolityczne, z"~tym że natężenie prądu przepływającego przez elektrolit jest przy trawieniu znacznie mniejsze niż przy polerowaniu. Napięcie wynosi zwykle 2v6 V. Skład elektrolitów i warunki trawienia są dobierane w zależności od rodzaju trawionego materiału. Na przykład: dla stali nierdzewnych, trudno trawiąoych^się, jako elektrolit zalecany jest 10-procentowy roztwór wodny nadsiarczanu amonowego (NH^)₅S₂0q lub 10-procentowy roztwór

wodny ohlorku amonowego NIL,Cl. W tym przypadku trawienie

^    P

trwa kilka minut przy gęstości prądu 0,001-0,01 A/cm

powierzchni szlifu.

Zostały również opracowane składy elektrolitów i warunki elektropolerowania dla różnych stopów żelaza i metali nieżelaznych. Odpowiednim trawieniem elektrolitycznym można ujawnić węgliki i związki międzymetaliczne w stalach stopowych.

4.2.6. Przechowywanie i oznaozenie próbek

Próbki ze szlifami nietrawionymi i trawionymi przechowuje się w naczyniu zwanym eksykatorem (rys. 4.11), zabezpieczającym szlify przed korozją powodowaną wilgocią, znajdującą się w atmosferze. W eksykatorze znajduje się podwójne dno, górne z otworami, na którym układa się