66919 IMGA70 (4)

100 Ochrona roślin

100 Ochrona roślin

Tabela 6.1. Stopień porażania liści w zależności od sposobu nawadniania (Sadowski, Rzakanowski 1984)

Sposób nawadniania	Liście porażone zarazą ziemniaka w %
Kroplowe	30,3
Wężem	40,2
Deszczowanie	62.3

przędziorków i niektórych chorób powodujących plamistość liści. Natomiast nadmiar azotu w podłożu jest przyczyną wydelikacenia roślin, przez co stają się one wrażliwsze na choroby i szkodniki. Niedobór potasu i fosforu przy nadmiarze azotu powoduje opadanie kwiatów i młodych zawiązków owoców pomidora. Na skutek niedoboru boru i manganu opadają kwiaty i zawiązki pomidora, a na zawiązanych już owocach tworzą się czarnobrązowe skorkowaciałe plamy.

Szczególnie starannie należy przygotować podłoże przeznaczone do produkcji rozsady. zwracając uwagę na właściwą kolejność dostarczania składników pokarmowych, tak aby dopiero na końcu dodać odpowiednią ilość wapnia. Dodanie wapnia w pierwszej kolejności powoduje uwstecznianie fosforu, a niedobór tego składnika jest przyczyną przebarwienia liści i zahamowania wzrostu roślin. Przygotowując podłoże należy pamiętać o jego właściwym odczynie. Zbyt wysokie pH (powyżej 7,0) powoduje powstawanie czarnobrązowych skorkowa-ciałych plam na powierzchni owoców pomidora (Borkowski 1981).

Optymalna wilgotność podłoża w znacznym stopniu ogranicza występowanie chorób korzeni. Uprawiając rośliny w glebie trzeba przede wszystkim uregulować stosunki powietrzno-wodne. Rośliny uprawiane na glebach zwięzłych, mało przewiewnych, na których często stoi woda. są niskie, słabo plonują i wytwarzają małe owoce. Do poprawienia stosunków powietrzno-wodnych używa się kory. perlitu czy drobno zmielonego styropianu. Ugniatanie podłoża w czasie wzrostu roślin spowodowane jest najczęściej podlewaniem, zwłaszcza gdy zabieg ten wykon uye się za pomocą węża bez odpowied

niej końcówki. Aby uniknąć zbijania ^ podczas podlewania, używa się obecny"" ży zwilżających typu Ti Tape lub nawadnianie kroplowe roślin. ZaatotoJ? odpowiedniego sposobu nawadrj w znacznym stopniu może ograniczy^ wój pewnych chorób (tab. 6.1).

Czasami, np. przy uprawie ogórku podlewania używa się podgrzanej Stosowanie wody wodociągowej lub ztą dni powoduje zamieranie roślin lubpop^ nie liści ze względu na zbyt dużą rfo temperatury (dochodzącą do 40’C) rn* wodą a powierzchnią liści.

Utrzymywanie zbyt dużej wilgotity powietrza w szklarniach lub tunelach z* rza optymalne warunki rozwoju szarej p|^ Sytuacja taka występuje często w i?* i czerwcu, zwłaszcza gdy wietrzenie je mało intensywne.

Aby uzyskać zdrowe rośliny niezmeą istotne jest wykonywanie we wlaścreyi czasie zalecanych zabiegów pielęgnacy. nych, jak podlewanie, nawożenie, przycą nie pędów. Ważnym zabiegiem jest watą usuwanie chwastów. Oprócz tego, że start wią one konkurencję dla roślin uprawny mogą być także żywicielami wielu szbt ników. Szczególnie niebezpieczna jest pi zdnica drobnokwiatowa. często zasiedą przez mączlika szklarniowego. Likwiśg plantację trzeba dokładnie niszczyć starto śliny, które mogą być źródłem infekcji d» rób i szkodników.

Utrzymanie czystości i porządku w pt mieszczeniach, w których uprawiane rzywa, w dużej mierze wpływa na poprm nie stanu zdrowotnego roślin. Usuwa pierwszych porażonych liści lub całych» ślin, częste grabienie przejść pomiędzy 4 linami, używanie czystych fartuchów wp szczególnych pomieszczeniach, niepdn papierosów i częste mycie rąk, jak to ą zaleca przy uprawie pomidora, aby untyl chorób wirusowych — wszystko ma ogrcw ne znaczenie dla zdrowotności roślin, h rządek należy utrzymać również na teremd przyległych do szklarni i tunelu. NierztM bowiem najgroźniejsze szkodniki warzy* jak np. mączlik szklarniowy czy przędzM żerują na chwastach rosnących w pobta pomieszczeń produkcyjnych.

drenarskiego.

Główno Gotpodoriiwo Wfifikfłg* 9^_piuw Warszawie

6.3. Metoda fizyczna

Metoda ta polega na wykorzystaniu temperatury do zapobiegania chorobom i szkodnikom lub do ich zwalczania. Zastosowanie wysokiej temperatury ma szczególne znaczenie przy odkażaniu podłoży. Ostatnio w tym celu stosuje się także promienie gamma.

Do odkażania podłoży wykorzystuje się przegrzaną parę wodną. Podłoża podgrzewa się do 58—60 lub ok. 95°C. Najczęściej zaleca się odkażać podłoża przez doprowadzanie go do 95°C i utrzymanie takiej temperatury przez co najmniej pół godziny. W trakcie tego zabiegu para wnika do kanalików glebowych, wypierając stamtąd powietrze, a następnie kondensuje się na grudkach gleby wydzielając ciepło. Do nagrzania 1 m² gleby do temperatury 96*C na głębokość 25 cm zużywa się 15—35 kg pary w zależności od sposobu jej wprowadzania (Wargocki 1980). Gorąca para zabija prawie wszystkie organizmy z wyjątkiem niektórych bakterii tworzących przetrwalniki. Aby mikroorganizmy ponownie zasiedliły podłoże, musi upłynąć trochę czasu. W kilka dni po zabiegu w podłożu pojawiają się m. in. takie grzyby, jak: Pyronema confluens. PiHcaria fulva. Monilia sitophi/a, Peziza ostracoder-ma, Trichoderma sp., tworząc na powierzchni podłoża duże, różnobarwne (zielone, czerwone, pomarańczowe, żółte) szybko rozrastające się kolonie (Burkot-Klonowa, Kafarski 1979).

Odkażanie termiczne, powodując uruchamianie trudno dostępnych dla rośliny makro- i mikroelementów, wpływa na kilkakrotny wzrost zawartości rozpuszczalnych soli. Aby nie dopuścić do zbyt wysokiego zasolenia, zaleca się przelewać parowane podłoże dużą ilością wody (ok. 200 l/m²). Szczególnie niebezpieczne dla roślin jest powstawanie w parowanym podłożu dużej ilości amoniaku (NH,), kilkakrotnie przewyższającej optymalne stężenie. Zawartość amoniaku w podłożu wzrasta, osiągając maksymalne stężenie 10—14 dni po zabiegu.

Z tego też względu zaleca się sadzić rośliny albo bezpośrednio po zabiegu, gdy temoera-tura obniży się do ok. 25 C, albo tez dopiero po upływie 3—4 tygodni od parowania.

W zależności od sposobu wprowadzenia pary rozróżniamy parowanie do wnętrza podłoża, pod folią termoodporną i w kotłach parowych

Parowanie do wnętrza podłoża wykonuje się za pomocą urządzeń ruchomych lub stałych. Urządzeniami ruchowymi są; a przenośne rury pionowe — brona parów-nicza (rys. 6.1), widły parownicze (rys. 6.2); a przenośne rury poziome — grzebień paro-wniczy (rys. 6.3), rury perforowane; a pług parowniczy (rys. 6.4).

Przenośne rury pionowe są często używane w małych gospodarstwach. Stosowanie ich nie jest skomplikowane ani zbyt pracochłonne. Rury perforowane można stosować pojedynczo lub łączyć je w grzebienie parownicze. Długość rur waha się w granicach 3—6 m. Co 15 cm wywiercone są w nich otwory o średnicy 5 mm. Rury zakopuje się w odległości 20 cm od brzegu zagonu i dalej co 40 cm na 2/3 zamierzonej głębokości parowania. Parę pod ciśnieniem 50—300 kPa o temperaturze 105—130°C doprowadza się do rur elastycznymi przewodami. Jest to bardzo skuteczny sposób parowania, gdyż umożliwia odkażanie grubej warstwy podłoża.

Pług parowniczy stosowany jest w dużych gospodarstwach ogrodniczych. Jego podstawowym elementem roboczym jest perforowany, spłaszczony przewód w dolnej części urządzenia (rys. 6.4), którym para wtłaczana jest do podłoża. Przewód ten zakopuje się na 2/3 zamierzonej głębokości parowania. Następnie pług przemieszczany jest wciągarką (rys. 6.5) o napędzie elektrycznym z prędkością 5—20 m/h, zależnie od wydajności źródła pary i szerokości pługa. Dokładność zabiegu sprawdza się przez mierzenie temperatury w odległości 1,5 m za pługiem. Jeżeli temperatura podłoża jest za niska, należy zmniejszyć prędkość przeciągania pługa lub zwiększyć ciśnienie pary.

W obiektach, w których zamontowane są rurki drenarskie, można je wykorzystać jako urządzenia stałe do parowania podłoża. W tym celu koniec przewodu biegnącego od źródła pary wkłada się do zakończenia ciągu