68361 Zasady Wykładni Prawa L Morawski5

ROZDZIAŁ IX

DOMNIEMANIA INTERPRETACYJNE

1. Uwagi ogólne

Ważną kategorią dyrektyw wykładni są domniemania interpretacyjne. Domniemania są powszechnie stosowane w wykładni prawa w wieiu krajach¹. Domniemania interpretacyjne pełnią dwie funkcje w procesie wykładni. Po pierwsze, objęty domniemaniem fakt nie wymaga ustalenia, ponieważ jest on domniemywany. Po drugie, domniemania interpretacyjne zmieniają ciężar argumentacji. Ciężar ten spoczywa bowiem nie na tym, kto powołuje się na domniemanie, ale na tym, kto je kwestionuje (por. wyrok NSA z 17 grudnia 2002 r. (HI SA 1152/01, M. Podat. 2003/7/42). Zilustrujmy te dwie tezy na przykładzie domniemania zgodności z konstytucją. Zgodnie z tym, co powiedziałem, fakt zgodności określonej normy z konstytucją nie wymaga żadnego uzasadnienia; jest on po prostu w procesie interpretacji zakładany. Nie ten, kto się powołuje na zgodność normy z konstytucją, ale właśnie ten, kto ten fakt kwestionuje musi go uzasadnić odwołując się do odpowiednich argumentów. Jak to na przykład ujmuje TK w wyroku z 20 kwietnia 2005 r. (K 42/02, OTK-A 2005/4/38): „przepisy obowiązujących ustaw korzystają z domniemania konstytucyjności, które to domniemanie może być obalone jedynie wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego. Zadaniem wnioskodawcy, kwestionującego zgodność z Konstytucją jakiegoś przepisu, jest przytoczenie argumentacji wykazującej tę niezgodność (art. 32 ust. 1 pkt 4 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym)”.

»■ 175 ■»

1

Interpreting Siaiutes. A Comparative Study, ed. D. N. MacCornoick, R, Summers, Dart-mouth, Worcestcr 1991, s. 59.