W celu określenia przynależności gatunkowej zachodzi czasami konieczność określenia wymiarów drobnych form pasożytniczych. Do pomiarów wielkości jaj pasożytów, larw, pierwotniaków i ich cyst wykorzystuje się mikroskop zaopatrzony w okular z podziatką mikrometryczną. Przed dokonaniem pomiarów, okular ten należy wykalibrować wobec używanego obiektywu. Do tego celu służy specjalne szkiełko podstawowe z podzialką (najczęściej używane podziałki - 0,1 i 0,01 mm). W polu widzenia miroskopu należy tak ustawić podziałkę okularu i szkiełka aby były one równoległe, a ich początki dokładnie się pokrywały. Wybieramy wówczas możliwie najdalszy od punktu zerowego punkt dokładnego pokrycia się obu skal i obliczamy ilu jednostkom w okularze odpowiada znana odległość na szkiełku. W przedstawionym przykładzie 48 jednostek okularu odpowiada 3 dużym jednostkom na szkiełku czyli 0,3 mm. Jedna jednostka okularu odpowiada więc 0,3/48 mm czyli 0.00625 mm = 6,25 pm.
Badanie makroskopowe
Badanie zwierząt
W przypadku inwazji dużych pasożytów (wszy, wszoty, wple-szcze, gzy, kleszcze) przeszukuje się skórę, sierść lub pióra zwierząt w miejscach predylekcyjnych. Można posłużyć się przy tym lupą ręczną o powiększeniu około 3x. Dla dokładnego określenia liczebności pasożytów lub np. gdy pasożyty wnikają do stosin piór (niektóre wszoły) można sierść lub pióra rozpuścić w 5-10% gorącym roztworze KOH. Po przefiltrowaniu gorącego roztworu na sicie o średnicy oczek 0,3 mm osad ogląda się przy pomocy lupy ręcznej lub pod lupą binokularową. U zwierząt padłych szczególną uwagę należy zwrócić na końce włosów, na które przemieszczają się pasożyty w miarę ochładzania się zwłok.
Poszukiwanie pasożytów okresowych
Pasożyty okresowe (ptaszyńce i obrzeżki) przebywają tylko czasowo na skórze zwierząt, dlatego też pasożytów tych poszukuje się głównie w środowisku.
Do krótkiego kija mocuje Się skrawek jasnego materiału. Szmatką tą omiata się miejsca, w których mogą gromadzić się pasożyty (szczeliny
— 25 —