69163 skan24 (2)

136 Polityka pici Dwoisty początek 137

136 Polityka pici Dwoisty początek 137

żdemu wybór działań i formy własnego życia z drugiej strony. Pod tym wzgiędem szczęśliwie zrezygnowano z prawnej regulacji obyczajów seksualnych, z pewnymi wyjątkami; chroniąc autonomię jednostki, przyjęto, że życie seksualne jest wolne z tego względu, iż zależy jedynie od życia prywatnego.

Ale nie tak łatwo oddzielić od etyki i od prawa ■ kwestię dawania życia, dotyczy to bowiem przyszłych ; istnień, które z definicji nie mogą wyrazić zgody; również dlatego, że sprawa ta dotyczy relacji, ną których opiera się każda grupa —relacji pokrewieństwa. A zatem to, w jaki sposób życie się toczy i przenosi, : implikuje perspektywę etyczną i dotyczy najbardziej, podstawowych struktur naszej, a nawet każdej cywilizacji. Nieprzypadkowo antropolodzy są wrażliwi na te

kwestie. Jak więc prawo miałoby pozostać obojętne? Piętrzą się tu przed nami olbrzymie tiudności,

płodzenia dzieci powodują, że nie wiemy już, jak daleko może posunąć się nasza władza.

Ale biorąc pod uwagę aspekt etyczny i wartości naszej kultury w kwestii dawania życia, prawa dziecka nie mogą nie być obecne w dyskusji o prawach do dziecka.

Trudność, jaką przedstawia argumentacja Roberta Badintera, polega na tym, że zajmuje się on kwestią prawa tylko pod kątem obrony wolności indywidualnej, bez odwołania do wymiaru etyczno-prawnego. Odwoływanie się wyłącznie do praw człowieka (prawo do „dawania życia” i prawo do „prywatności”) zamyka go w spojrzeniu czysto indywidualistycznym. Ale ten punkt widzenia nie może być jedynym branym pod uwagę przez prawodawcę. Przeznaczeniem prawa jest działalność normatywna, powołuje się ono na wartości

rięuz,£i aiy «-«    — -----v—-    i nakazuje ich respektowanie. Pytanie polega na tym,

X    UJLCl

- wyłącznego wartościowania subiektywności. ,v Trzeba zatem kontynuować tę dyskusję, szczególnie nad prawem dziecka do pokrewieństwa, a zwłaszcza do poczęcia, które wpisuje je w porządek ludzki i nie pozwala, żeby było ono jedynie produktem - laboratoryjnym. Skoro w ten sposób wolność dys-i ponowania własnym ciałem nie ma granic i pozwala na / korzystanie z pomocy „matek nosicielek”, którą Badin-• ter uznaje za prostą „adopcję przez antycypację(jego _? podkreślenie), trzeba się zastanowić, w jaki sposób można będzie chronić najuboższe kobiety przed handlem brzuchami (co Badinter stanowczo odrzuca). Pra-. wo rzadko ma władzę nad handlem produktami, jeśli p zezwala na ich produkcję: skoro dziecko może stać się

czy instytucje, a nawet same fundamenty własnej kultury Nagle staje się odpowiedzialne za ład, którego kiedyś było spadkobiercą. Znakiem naszych czasów jest to, że prawie w każdej dziedzinie widać odpowiedzialność społeczną rozciągającą się na świat, który pozostawimy naszym potomkom. Paradoksalny jednak coraz trudniej zdefiniować tę odpowiedziaj ność. Technologie, które miały służyć naszej wolnop w miarę rozwoju przekraczają swój cel; niegdyś chodziło o częściowe ograniczenie udziału naturalnej czy przypadkowej determinacji: o odsunięcie momentu,^ śmierci, o opanowanie narodzin. Dzisiejsze możliwo-^ ści utrzymywania ludzi przy życiu czy sztucznego;. ^

mamy bowiem do czynienia z nieznaną dotąd sytuacją, czy nasze społeczeństwo jest zdolne—w tej dziedzinie gdy pod wpływem wiedzy naukowej i nowinek tech- v i w innych — do pokonania atomizacji, pogardy dla nicznych społeczeństwo kwestionuje własne tradycje natury i wyłącznego wartościowania subiektywności