71891 skanuj0047 (50)

Mierzenie transferu

Ogólny schemat badań nad transferem przedstawiony powyżej jest stosowany najczęściej. Pewną niedogodnością, co podkreśla H. F. Harlow (1949), jest to, że obserwowany transfer pozytywny może być wynikiem nie tylko wpływu specyficznego zadania A, lecz również czynników bardziej ogólnych, jak np. wiedza o tym, jak się uczyć. Zaproponowano więc jeszcze inne schematy badań nad transferem, które zestawiliśmy w tabeli 1.

TABELA 1. ZESTAWIENIE SCHEMATÓW BADANIA TRANSFERU *

	Grupy	Zadania pierwotne	Zadania testowe
Schemat 1	Eksperymentalna	A	B
	Kontrolna	Odpoczynek	B
Schemat 2	Eksperymentalna Test B1	A	B
	Kontrolna Test B1	Odpoczynek	B
Schemat 3	Eksperymentalna	A	B
	Kontrolna	B	A
Schemat 4	Eksperymentalna	A	B,
	Kontrolna	A	B
Schemat 5	Eksperymentalna
	i kontrolna	A	B

* Źródło: H. C. Ellis, 1965, s. 11.

Schemat 1 jest powtórzeniem ogólnego schematu badań transferu ze strony 144. Schemat 2 (Woodworth, Schlosberg, 1963) różni się od schematu 1 tym, że wymaga się od osób badanych, aby przed właściwym eksperymentem wykonały pewną część zadania B, określoną jako test wstępny B_r Na podstawie ich wyników w wykonaniu zadania B₁ przydziela się je do obu grup tak, aby były to grupy równoważne pod względem wykonania testu wstępnego. Zakłada się, że wtedy tym, co różni obie grupy z chwilą przystąpienia do uczenia się właściwego zadania B, jest tylko uczenie się przez grupę eksperymentalną zadania A. Jednakże w tym schemacie, podobnie jak w schemacie 1, w trakcie uczenia się zadania A osoby z grupy E mogły sobie przyswoić umiejętność, jak należy się uczyć tego typu zadań, a więc czynnik bardziej ogólny niż specyficzne cechy zadania A mógł mieć wpływ na opanowanie zadania B. Schemat 3 (Lifton i Gross, 1962) pozwala wyeliminować ten wpływ przez odwrócenie zadań dla obu grup. Jest to możliwe w uczeniu się zadań, w których zakłada się, że wpływ A na B jest taki sam jak wpływ B na A, np. w badaniach nad wzajemnym wpływem dwóch modalności zmysłowych. W schemacie 4 obie grupy uczą się tego samego zadania A, ale różnych zadań B (przy czym B₁ jest podobne do B₂). Schemat ten przeznaczony jest do badania różnych stopni podobieństwa między zadaniami (Gibson, 1941 i Hamilton, 1943). Z kolei

145