71 (18)

141) Krystyn* Hnimann, Jerzy Baranek

Rys. 9 12 Mikrostruktura podeutcktycznego Żeliw* białego, dcndryty perlitu (byłego austenitu) na tle łcdcburytu przemienionego. Pow. 200*. traw. 5*/* MiłFe

Rys. 9.13. Mikrostruktura nadeutektycznego Żeliwa białego, płytkowe kryształy cementytu pierwotnego na tle ledeburyiu przemienionego. Pow. 100*. traw, 5% MilFc

9.4. Analiza wykresu żelazo-ccmentyt

Analiza wykresu żelazo-cementyt, z zastosowaniem reguły dźwigni, umożliwia określenie udziałów faz występujących w mikrostrukturze stopu o dowolnej zawarto-ści węgla, w dowolnej temperaturze. Analiza ta komplikuje się wówczas, gdy w wy- + branym stopie należy określić udziały składników struktury, które często są mieszaniną faz, jednak i w tych wypadkach jest pomocna reguła dźwigni.

Udział Taz w składnikach struktury stopów Fe-FejC

Perlit - mieszanina eutektoidalna składająca się z cementytu FejC i ferrytu.

Temperatura 727 °C - A7"(po przemianie eutektoidalnej)

• udział cementytu wynosi:

FejC =

0,77-0,0218

6,67-0,0218

■100% = 11,25%

• udział ferrytu:

Fe„ (C) = --⁶⁷ ~ —- -100% = 88,75% 6,67-0,0218

lub

Fe_a (C) = 100- 11,25 = 88,75%

Zakres temperatury od 727 do 20 °C

Podczas chłodzenia z ferrytu na skutek zmniejszającej się w nim rozpuszczalności węgla wydziela się cementyt trzeciorzędowy FejCm. Cementyt ten narasta na płytkach cementytu, który powstał w wyniku eutektoidalnego rozpadu austenitu i z tego powodu jest nierozróźnialny. Wydzielający się FejCm spowoduje jednak zwiększenie udziału cementytu w perlicie.

Ilość wydzielającego FejCm możemy obliczyć następująco:

•    w temperaturze 727 °C w stopie o zawartości węgla 0,0218% występuje sam ferryt (100%).

•    w temperaturze 2Ó °C ilość cementytu trzeciorzędowego wydzielonego z ferrytu

wynosi:

%Fe3Cin =

0,0218-0,008 6.67 - 0,008

•100% = 0,21%