72005 sr 2

Siedząc na brzegu rzeki, uderzają dziewanną o kamień w wodzie. Ryby w tym miejscu wypływają na powierzchnię, ale brzuszkami do góry. Czy to czary Tadżyków? Nie. Po prostu z dżungarskiej dziewanny wydziela się przy uderzeniach o wilgotny kamień sok, który narkotyzuje ryby.

Być może, że i naszą dziewanną można łowić ryby. Spróbujcie tego sposobu w łowiskach, gdzie jest dużo ryb. A wtedy może okaże się, że i wy jesteście posiadaczami , .margimochy'‘.

„Garbowanie" żołądka

Wiadomo, że skóry zwierzęce poddawane są garbowaniu, aby nie zgniły. W tym celu skórę moczy się z korą dębową lub wierzbową.

W lecie, gdy jest dużo jagód i surowych owoców, często przytrafia się rozstrój żołądka. Jednym z środków leczniczych jest „garbowanie** żołądka, to jest zażywanie niewielkiej ilości wywaru kory dębowej. Korę zbiera się na wiosnę z młodych gałązek dziesięcioletniego dębu. Można się przekonać, jaki jest wiek gałęzi, ścinając ją ostrym nożem i licząc łatwo dostrzegalne ciemne kręgi. Każdy krąg (słój) tworzy się w ciągu jednego roku życia. Aby zdjąć korę, robi się dwa okrągłe nacięcia w odległości 25 cm i jedno podłużne; otrzymamy korę w postaci rurki. Kora nie powinna mieć więcej niż 2 — 3 mm grubości. Korę suszy się i zaparza jak herbatę; zawiera ona około 20% garbnika.

Dobrym środkiem w razie rozstroju żołądka jest też inny garbnik zawarty w pięciorniku — albo

w kurzym zielu — Polenttila tormeniillo, po łacinie „potentia" — siła, moc, „tormentum" — bóle brzucha. W starożytności ziela tego używano w razie bólu brzucha. Pięciornik rośnie w miejscach wilgotnych na polach i łąkach, wśród zarośli, ma 15 — 30 cm wysokości. Liście są potrójne z przydatkami. Kwiaty żółte, czteropłatowe; kielich składa się z dwóch — czterech naddętych działek; pręcików i słupków dużo. Jest to roślina wieloletnia o grubym kłączu, należy do rodziny różowatych, podobnie jak pięciornik gęsi.

Kłącza pięciornika zbiera się i suszy na wiosnę i jesionią. Na akrawku kłącza widać żółtą miazgę i czeiwonoburą korę. Pięciornik jest dobrym środkiem przeciw biegunkom, używany jest również jako proszek do czyszczenia zębów i na ból zębów, jako przysypka do gojenia ran i w postaci roztworu do płukania i kompresów. Kłącza pięciornika używane są do garbowania skór; wytwarza się też z nich czerwoną farbę (z ałunem) i czarną (z siarczanem żelaza). Świeże korzenie pachną różą.

Pięciornika „kurze ziele" nie mylcie z pięciornikiem gęsim i z jaskrem. Kwiaty gęsiówki są większe, płatków mają pięć, kielich ma pięć działek, liście pierzaste, od spodu jedwabiste. Jest to roślina płożąca się, rośnie na podwórzach, śmietnikach, przy drogach.

Jaskier ma pięć płatków, kielich opadający, słupki hac tykowate, liście dłoniastodzielne. Należy do rodziny jaskrowatych.

Czarne jagody uważa się za najlepszy środek na wstrzymanie biegunek. Używane są w stanie surowym 1 jako napar lub wywar, a także jako kompot, kisiel, konfitury.

tts