73146 kem58

Hymir 116

	iiPPf i
	- ' -y jŁ- y, ; (6. *

Die Rcligion der Cennatten in Ouellenzeugnissen, Walter Baetke. Frankfurt ani Main 1938. Ze zbiorów biblioteki

Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Repr. L. Bemwski/Agencja Archiwum

Rekonstrukcja halli w domostwie z epoki wikingów

mądry i kulawy (?), olbrzym-ludożerca o zabójczym wejrzeniu, „towarzysz —> I Irun-gnira”, ojciec —> Tyra, właściciel gigantycznego kotła, który bogowie zdecydowali się przekazać panu mórz —> Agirowi, potrzebującemu odpowiedniego naczynia do warzenia piwa na wielką ucztę. Po warnik wyprawili się Tyr i —> I hor. Pierwsze spojrzenie Hymira nieomal uśmierciło gości, ale później wizyta przebiegała bez zakłóceń, choć apetyt Thora, spożywającego na wieczerzę dwa woły, popsuł gospodarzowi humor. Nadszarpnięte zapasy trzeba było uzupełnić i następnego dnia Hymir i Thor wyprawili się na połów, przy czym bóg jako przynęty użył łba byka —> Himinhrjoda. Daleko w morzu Hymir, który znacznie bliżej brzegu zamierzał łowić flądry (flyóra), jednym rzutem zaciął dwa wieloryby, przynętę zaś Thora wziął —> Midgardsorm. Między bogiem a potworem doszło do straszliwej walki („przepaści ryknęły, rafy echem zawy ły, ziemia się stara zatrzęsła L aż przerażony Hymir przeciął linę wędziska i monstrum skryło się w głębinach. Uszkodzoną i pełną wody łódź wraz z wielorybami, wiosłami i czerpakiem Thor wyniósł na brzeg, a mimo to uparty gospodarz postanowił przed oddaniem kotła jeszcze raz sprawdzić krzepę gościa i zażądał rozbicia swego ulubionego kryształowego pucharu do piwa. Rzuconym naczyniem bóg strzaskał granitowy filar wspierający domostwo (i wyznaczający w nim miejsce pana, qn<kr gi), ale kuflowi szkody nie wyrządził. Dopiero piękna kochanka Hymira doradziła, by 1 hor pucharem wyrżnął w łeb właściciela i rzeczywiście, tej próby szklanica nif wytrzymała. Zrezygnowany olbrzym ntia^! jeszcze nadzieję, że przybyszom nie uda się dźwignąć ciężkiego kotła. Istotnie, Tvro"‘ nie powiodły się dwie próby ruszenia na* czynią z miejsca. Pod Thorem z kolei zarwała się podłoga, ale mocarz zarzucił sobie zdobycz na głowę i ruszył w drogę, choć ucha warnika dzwoniły mu o pięły. Poniewczasie Hymir pożałował wszystkich strat i wraz z gromadą Bergrisów (Bergrisar - „Górskie Olbrzymy”) zaatakował niedawnych gości. ale Thor pogromił napastników i szczęśliwie dostarczył zdobycz do -» Asgardu.

W Młodszej Eddzie (Omamienie Gylfiego) zarówno wyprawa Thora (nawiasem mówiąc samotnego i ukrywającego się pod postacią niepozornego młodzieńca) do Hymira, jak i złowienie Midgardsorma przez boga i jego walka z potworem, nie mają żadnego związku ze zdobyciem olbrzymiego kotła (codo znaczenia tego naczynia zob. Agir). Niewątpliwie świadczy to o późnym, zresztą bardzo zgrabnym, połączeniu w Pieśni o Iły-mirze w jedną całość pierwotnie całkowicie niezależnych od siebie mitów (połów potwora, zdobycie kotła) przeplecionych nadto motywami baśniowymi (dziewczyna pomagająca pozytywnemu bohaterowi, rozbicie naczynia na głowie właściciela).

F.R. Sc bi oder, Dos Hymirlied. Zur Frage verblas-ster Mythru in der Gdtterliedern der Edda. „Arkiv for nordisk filologi" 1955, 70.

HYNDLA (Hyndla - „Suczka”), tytułowa bohaterka pochodzącej w X-XII w. Pieśni Ilyndli, zwykle wliczanej do korpusu staro-eddaicznego, choć zachowanej w Księdze z Flatey datowanej na koniec XIV stulecia,

wolwa, wieszcza olbrzymka-dziewica, po śmierci spoczywająca w jakiejś skalnej grocie. Obudzona z śmiertelnego snu przez -> I reyję przypomniała rodowód kochanka bogini, —> Ottara¹, któremu wiedza genealogiczna potrzebna była do wygrania jakiegoś zakładu z nieznanym bliżej An-gantyrem. Czyniła to niechętnie, ho raziły ją seksualne wyczyny rozmówczyni. Kiedy więc na koniec Freyja zażądała spor ządzenia dla ukochanego „napoju pamięci” (zob. magia), odmówiła stanowczo. Bogini otoczyła ją jednak magicznymi płomieniami i przerażona wieszczka przyrządziła czarodziejskie piwo, ale wmieszała do niego

Die WiMnger, Alwcandcr Bugge, Halle 1906. Ze zbiorów biblioteki Muzeum Archeologicznego w Pó/naniu.

Rcpr. I.. Rcrowski/Agencja Archiwum

Hyndla (?) zjurby (wyspa Man)

złorzeczenie i truciznę; te niekorzystne dla bohatera składniki Freyja zneutralizowała swoją boską mocą.

HYR (Ilyrr - „Radosna”), wirująca na ostrzu włóczni i strzeżona przez straszliwe psy, —» Gifra i Geriego, komnata Men-glócl, znajdująca się w otoczonym magicznymi płomieniami zamczysku na górze —> Lyfjaberg. Konstruktorami tej niezwykłej budowli były —» karły: Atward, Bari, —> Delling², Dori, Iri, Jari, Lidskjalf, Ori, Uni, War i Wegdrasil.

Zestawioną w staroecldaicznej Pieśni o Fjóls-minnie (drugiej części Pieśni o Swipdagu) listę budowniczych zamyka wyraz Loki lub loki, pojmowany jako imię („Zamykający”) nieznanego skądinąd karła, albo jako rzeczownik pospolity znaczący „koniec, zakończenie [rejestru, wykazu, spisulProblem pozostaje nierozstrzygnięty: uwzględniając w zasadzie obcą północnym Germanom liczbę II wypadałoby przychylić się do pierwszej interpretacji, z drugiej jednak strony liczbowa charakterystyka (zob. liczby) karłów może być wskazówką ich przynależności do świata chaosu.