4.2.6. Otwory okienne i drzwiowe
Po przykryciu budynku dachem należy przystąpić do' wykonania otworów. Pierwszą czynnością jest wykonanie parapetów okiennych. Mur podokienny wyrównuje się zaprawą do poziomu i układa izolację w postaci warstwy papy w taki spdsób, aby przy ościeżach zawinąć ją 6—7 cm do góry z każdej strony. Na ułożoną w ten sposób izolację układa się od. strony zewnętrznej warstwę cegły na płask lub w rolkę na bardzo gęstej zaprawie cementowo-wapiennej, na całej szerokości otworu. Cegła powinna być ułożona z 15% spadkiem i wystawać poza ścianę około 6 cm. W budynkach mieszkalnych podpkiennik znajdując się wewnątrz pomieszczenia (parapet) układa się w poziomie (rys. 37).
Podokiennika z cegieł lub betonu nie należy wpuszczać w ścianę; sprzyjałoby to gromadzeniu się- śniegu i wody.
Brak izolacji podokienników powoduje często przedostawanie się wody skraplającej się na szybach pod futryną, co może powodować zniszczenie ścian. Ościeżnice okienne i drzwiowe mocować należy w identyczny sposób jak w ścianach z cegły ceramicznej. Uszczelnianie otworów pomiędzy ościeżnicą i ościeżem można dokonać za pomocą glinianej zaprawy z plewami. Zaprawę taką należy przygotować z gliny (bez dodawania piasku) oraz plew jęczmiennych lub innych (dozowanie objętościowe 1:2). Zaprawa taka jest wodoodporna i bardzo elastyczna, poza tym ma duże właściwości cieplne i wskutek tego nie grozi przemarzanie ścian w miejscach uszczelnienia.
W budynkach z gliny najkorzystniejsze jest takie ustawienie ościeżnic, aby licowały z zewnętrznym licem ściany lub były niewiele cofnięte. Unika się w ten sposób załamań ścian w węgarkach, co sprzyja zatrzymaniu się śniegu i wody. Okno w takim przypadku należy obić dookoła opaską wykonując tylko w jej dolnej części mały okapnik z deski.
4.2.7. Ochrona przed wpływami atmosferycznymi
Budynki z gliny w czasie wznoszenia i w czasie ich . eksploatacji powinny być starannie chronione przed wpływami atmosferycznymi. Przede wszystkim należy:
a) przed rozpoczęciem każdej budowy z gliny przygotować odpowiednią ilość materiałów do przykrywania ścian i elementów wykonywanych przed ich wbudowaniem,
b) po zakończonym dniu roboczym bez względu na pogodę wszystkie ściany i elementy przykrywać, aby ochronić je przed ewentualnymi opadami, przy czym przykrycie należy zabezpieczyć od zerwania przez wichurę.
4.3. TYNKI NA ŚCIANACH Z GLINY 4.3.1. Rodzaje tynków
Ściany glinobite i wykonane z suchych bloków glinianych można tynkować zaprawami wapiennymi, cementowo-wapiennymi, cementowo-glinjanymi i glinianymi.
Wybór rodzaju tynku jest zależny od sposobu wykorzystania budynku. W budynkach mieszkalnych należy wykonywać tynki wewnętrzne wapienne lub cementowo-gliniape zależnie od przeznaczenia izby, tynki zaś zewnętrzne cementowo-gliniane lub cementowo-wapienne. W budynkach gospodarskich i pomocniczych, w zależności od ich przeznaczenia, wykonuje się tynki wapienne, cementowo-wapienne, cementowo-gliniane lub gliniane (inny rodzaj tynku będzie na ścianach w chlewni, w oborze, a inny w kuchni, magazynach itp.).
4.3.Z Termin rozpoczęcia robót
Na ścianach glinobitych tynkowania ścian nie powinno się rozpoczynać przed zakończeniem osiadania, które trwa około 3 miesięcy, w zależności od sposobu wykonania.
Proces osiadania ścian glinobitych trwa w dalszym ciągu i po tym okresie już jest tak nieznaczny, że nie wpływa ujemnie na wykonane tynki.
Drugim zasadniczym warunkiem wpływającym . na termin rozpoczęcia robót tynkarskich jest wilgotność ścian budynku. Sucha powierzchnia muru glinobitego nie świadczy o dostatecznym wyschnięciu mucu na całej grubości. Maksymalnie dopuszczalna wilgotność ściany glinobitej (środka ściany) przed przystąpieniem do wykonania tynków powinna wynosić nie więcej niż 5%, Praktycznie można stwierdzić, że ściany glinobite wykonane przed 1 lipca mogą być tynkowane od strony wewnętrznej we wrześniu. Tynki zewnętrzne na tych ścianach należy wykonać w roku następnym. Jeżeli wykonanie ścian glinobitych zostało zakończone po 1 sierpnia, przy czym okres letni charakteryzował się dużymi opadami — tynkowanie ściany wewnątrz i zewnątrz budynku należy wykonać, w roku następnym.
Przedwczesne wykonanie tynków nie tylko zahamuje proces wysychania ścian, ale może spowodować pękanie i odpadanie tynków,
Podane zastrzeżenia co do terminu rozpoczęcia i wykonania tynków nie odnoszą się do tynków glinianych ze względu na to, że:
a) tynk gliniany, wykonany z tego samego materiału co ściana, tworzy jednorodną masę,
b) tynk jest tak samo ciągliwy i elastyczny jak ściana i w związku z tym procesy osiadania i skurczu przebiegają w tynku równolegle z procesami przebiegającymi w ścianie.
Na ścianach z bloków tynkowanie ścian wykonanych z gotowych suchych bloków glinianych można wykonać po upływie miesiąca od wykonania ścian, jeżeli murowanie ścian z tych bloków było ukończone przed 1 sierpnia. Tynki wewnętrzne jak i zewnętrzne mogą być zatem wykonane w tym samym roku. Jeżeli wykonanie ścian z suchych bloków glinianych było ukończone później, to wykonanie tynków zewnętrznych należy odłożyć na rok następny, wykonując w tym samym roku tylko tynki wewnątrz budynku.
4.3.3. Wykonywanie tynków na ścianach glinobitych
4.3.3.I. Przygotowanie podłoża. W trakcie wznoszenia ścian glinobitych w deskowaniu wykonuje się podłoże, w celu zwiększenia przyczepności, tynków. Podłoże to składa się z listew z zaprawy wapiennej lub cementowo-glinianej,, ułożonych wewnątrz deskowania z jednej lub z obu stron powierzchni ścian (rys. 42).
Listwy z zaprawy wykonuje się w specjalnych formach z blachy stalowej (rys. 43).
W przypadku braku formy można wykonywać listwy z zaprawy układając warstwy zaprawy w formie trójkąta o bokach 7X14 cm na powierzchni kolejnoyubijanej w deskowaniu warstwy gliny. Rozstawienie listew w pionie wynosi 3—4 cm. Po roz-deskowaniu na powierzchni ściany glinobitej otrzymuje się nośne podłoże pod tynk.
Przed przystąpieniem do tynkowania należy przed nałożeniem pierwszej warstwy tynku zmoczyć wodą powierzchnię tynkowanej ściany. Następnie wyciąć poziomo rowek w każdej części powierzchni ściany znajdującej się. pomiędzy listwami z zaprawy. Rowek można wykonać za pomocą klamry, stalowej lub innego przeznaczonego do tej czynności narzędzia. Im rowek jest głębszy, tym lepsze uzyskuje się mechaniczne zawieszenie tynku (rys. 44) poza przyczepnością naturalną zaprawy do płaszczyzn listew.
Po wyschnięciu podłoża powierzchnię ściany należy oczyścić z kurzu i resztek zdrapanej gliny najlepiej za pomocą ostrej miotły. Następnie powierzchnię ponownie