73773 skanuj
3

78 Laurence Kohlberg, Rochelle Mayer

Head Start, a także w listach cnót moralnych tworzących charakter moralny, takich jak: „uczciwość, gotowość pomocy i samokontrola”, u Harlsborna i Maya (1928—1932). Dowolność istnieje po pierwsze w układaniu samej listy lub „worka” cnót. Jeden z członków komitetu lubi „samodyscyplinę”, drugi „spontaniczność”. Komitet włącza obie. Chociaż oba słowa ładnie brzmią, można zastanowić się, czy kultywowanie „samodyscypliny” i kultywowanie „spontaniczności” są ze sobą zgodne. Po drugie, można zauważyć, że obserwowane znaczenie słowa, oznaczającego daną cechę pożądaną (cnotę), jest związane z konwencjonalnym standardem kulturowym, który jest zarówno psychologicznie niejasny, jak i etycznie względny. Na przykład zachowanie, które jedna osoba określi jako „samodyscyplinę”, inna nazwie „brakiem spontaniczności”. Ponieważ obserwowane znaczenie słowa oznaczającego cnotę jest związane z konwencjonalnym. standardem kulturowym, jego znaczenie jest psychologicznie niejasne. Fakt ten został po raz pierwszy przedstawiony przez Harlsborna i Maya dla słowa „uczciwość”. Hartsborne i May byli zatrwożeni odkryciem, że nie mogą umiejscowić tak stałego rysu osobowości, jak uczciwość u dzieci szkolnych. Dziecko, które oszukiwało przy jednej okazji, mogło oszukiwać lub nie przy innej; oszukiwanie było po większej części zdeterminowane sytuacyjnie.-W analizie czynników nie było wyraźnie identyfikowanego czynnika lub wzorca korelacji, który mógłby być nazwany „uczciwością”. Co więcej, pomiary „uczciwości” nie określały późniejszego zachowania. Zaprzecza to powszechnemu przekonaniu, stanowiącemu podłoże podejścia typu „zasób cnót”. Okazuje się, że słownikowe terminy dla osobowości nie opisują sytuacyjnie ogólnych dyspozycji osobowości, które są stałe i możliwe do przewidzenia w trakcie rozwoju.

Związany z problemem psychologicznych definicji i pomiarów jest problem względności standardu wartości ^określającego „uczciwość” lub każdą inną cnotę. Nadawanie znaczeń zbiorowi zachowań demonstrowanemu przez dziecko, jako pozytywnych lub negatywnych cech, nie oznacza, że mają one znaczenie adaptacyjne lub etyczne. Przedstawia ono odwołanie się do określonych konwencji w społeczności, ponieważ „stałość” jednej osoby jest „uporem” .drugiej, „uczciwość w wyrażaniu swych prawdziwych uczuć” jednej osoby jest „brakiem względu na uczucia wobec innych” dla drugiej.

Skrytykowaliśmy podejście typu „zasób cnót” na bazie wątpliwości logicznych, które wzbudza procedura wertowania słownika w poszukiwaniu terminów oznaczających cechy pozytywne charakteru. Musimy teraz zbadać dwa „naukowe” lub psychologiczne założenia pojęcia cech osobowości i zdrowia psychicznego i ich związku z rozwojem dzieci. Pod względem głównego założenia, odkrycia badań podłużnych prowadzą do pytania, czy istnieją pozytywne lub adaptacyjne cechy osobowości dziecięcej, które byłyby stałe lub możliwe do przewidzenia w czasie lub w obrębie rozwoju, nawet gdyby te cechy zdefiniowane były metodami raczej psychologicznymi niż leksykalnymi. Względnie ogólne i stabilne w czasie cechy osobowości, które zostały zdefiniowane we wcześniejszym dzieciństwie, są urzeczywistnienia wewnętrznie wartościowych celów lub stanów, jest najlepsza dla wszystkich. Taka koncepcja celów musi posiadać składową psychologiczną. Progresywista określa to, co psychologicznie wartościowe, w terminach rozwojowych. W terminie „rozwój” mieści się pojęcie, że bardziej rozwinięty stan psychologiczny jest bardziej wartościowy lub odpowiedni niż stan mniej rozwinięty.

Strategia logiki rozwojowej stara się wyjaśnić, określić i uzasadnić koncepcję adekwatności zawartą implicite w pojęciu rozwoju. Czyni to poprzez: a) opracowanie formalnej psychologicznej teorii rozwoju — teorii poznawczo-rozwojowej, b) opracowanie formalnej etycznej i epislemologicz-ncj teorii prawdy i wartości związanej z teorią psychologiczną, c) powiązanie obu tych teorii z faktami dotyczącymi rozwoju w określonym obszarze i d) opisanie empirycznych sekwencji rozwoju wartych pielęgnowania.

Powinniśmy teraz zbadać krytycznie te trzy strategie. Nasze zadanie jest zarówno logiczne, jak i empiryczne. Logicznie podstawową jest kwestia — czy strategia określa cele, które są aksjologiczne spójne wewnętrznie czy też powszechnie pożądane? Czy potrafi uporać się z ciężarem względności lub arbitralności swych wartości? Empirycznie zaś główne jest pytanie — czy strategia określa cele zapowiadające coś o trwałej wartości w późniejszym życiu?

Strategia zasobu cnót

Strategia „zasobu cnót” w stosunku do wyboru celów jest podejściem, które najbardziej naturalnie trafia do pedagogów. Przykładem jest sformułowanie listy celów Pleads Start — jak podaje się w przeglądzie dr Edith Grosberg (1969) — proponowanej przez grupę autorytetów w dziedzinie rozwoju dziecka. Jednym z celów jest „pomoc w emocjonalnym” i społecznym rozwoju dziecka przez wzbudzanie zaufania do siebie, spontaniczności, ciekawości i samodyscypliny”. Można zauważyć, że rozwój jest określany tutaj za pomocą cech. Z punktu widzenia logiki rozwojowej kwalifikowanie terminu „rozwój społeczny” za pomocą opisu i wymieniania cech jest zbyteczne i zwodnicze. Zwolennik teorii rozwojowej wskazałby empiryczne uniwersalia w przedszkolnym rozwoju społecznym i teoretyczne implikacje ich dalszego rozwoju oraz wskazałby warunki stymulujące taki rozwój. Takie wytyczanie rozwoju powinno uczynić niepotrzebnymi słowa opisujące cechy, takie jak „spontaniczność” i „wiara w siebie”.

Uzasadnienie użycia słów opisujących cechy do kwalifikowania rozwoju jako celu wychowawczego było takie, że rozwój jest terminem zbyt niejasnym. Rozważymy tę kwestię później. Musimy tutaj zauważyć jedynie dowolność i niejasność leżącą u podłoża wszystkich prób użycia odcieni zwykłych terminów określających cechy osobowości lub charakteru do definiowania wychowawczych standardów lub wartości. Ta dowolność i niejasność istnieje w zestawieniu cech zdrowia psychicznego, takich jak lista