74585 skanuj0098 (20)

6. Wartości przyrodnicze Polski - stan, zagrożenia i ochrona

308

oraz dużymi rzekami nizinnymi, do których docierają zanieczyszczenia przemysłowe i komunalne.

Pluskwiaki    Liczebnie dość duży i silnie zróżnicowany rząd pluskwiaków Hemiptera reprezento

wany jest przez ok. 80 tys. gatunków na świede, z których 2,3 tys. stwierdzono także w Polsce. Wśród rodzimej fauny pluskwiaków dominują mszyce (ok. 700 gatunków), mniej liczne są tasznikowate (270 gatunków), czerwce (150 gatunków), koliszld lub zwińcowate (po 100 gatunków). Zaledwie kilka do kilkanastu gatunków należy do pluskwowatych (4), zażartkowatych (9), nartnikowatych (11) i mączlików (15). Pluskwiaki nie należą do zwierząt bardzo zagrożonych. Na czerwonej liśde umieszczono tylko 45 gatunków, spośród których tylko dwa z rodziny tasznikowatych: Eurycolpusjlmeolus i Heterocapillus tignpes mają status gatunków zagrożonych wyginięciem.

Btonkówki Fauna błonkówek Hymenoptera, rozprzestrzenionych na całej kuli ziemskiej i we wszystkich środowiskach lądowych, wyjątkowo także słodkowodnych, liczy ok. 150 tys. gatunków. Z obszaru Polski znanych jest blisko 6 tys. gatunków, niewykluczone jednak, że ich rzeczywista liczba jest większa aż o 50%. Bardzo bogate faunistycznie grupy błonkówek reprezentowane są przez ponad tysiąc lub setki gatunków, jak gąsieniczkowate (1300), męczelkowate i bleskotki (po ok. 1000) oraz rośliniarki (650), natomiast inne taksony są mniej liczne. Z bogactwa niektórych grup tych owadów na ogół nie zdajemy sobie sprawy, tymczasem w Polsce żyją 473 gatunki pszczół i tylko 14 gatunków os oraz ok. 100 gatunków mrówek; na świecie — ok. 20—30 tys. pszczół, 10 tys. mrówek i 800 gatunków os. Znaczenie błonkówek z punktu widzenia interesów człowieka jest niejednoznaczne. Z jednej strony, wiele gatunków przynosi wymierne korzyści gospodarcze (pszczoły), natomiast z drugiej, ogromne straty w leśnictwie, sadownictwie i rolnictwie (rośliniarki z rodzin osnujowatych, pilarzowatych i trzpiennikowatych).

Błonkówki w większości są dość słabo zbadane, dlatego też trudno ocenić stopień zagrożenia tej grupy owadów. Dane dotyczące lepiej rozpoznanych rodzin lub rodzajów są jednak niepokojące. Na czerwonej liście znajduje się np. 60% gatunków mrówek, a 25 gatunków błonkówek na obszarze Polski wymarło. W sumie, za zagrożone uznaje się 511 gatunków błonkówek, wśród których 28 to gatunki wymierające. Kilkanaście gatunków błonkówek objęto ochroną ścisłą.

Motyle Motyle Lepidoptera, na świecie równie liczne jak błonkówki, mają w Polsce 73 przedstawicieli w randze rodziny i 3200 gatunków. Najwięcej gatunków należy do sówkowatych (ponad 470), zwójkowatych (ponad 440) i miernikowców (niemal 410). W każdej występuje po kilka gatunków liściofagów, groźnych szkodników drzew w leśnych monokulturach, np. strzygonia choinówka, zwójka gniazdówka czy paproch cetyniak. Większość motyli to jednak skuteczni zapylacze roślin, spełniający zatem pożyteczną rolę także dla gospodarki człowieka. Wielu gatunkom grozi wyginięcie, 13 gatunków uznaje się za wymarłe. Obecnie na czerwoną listę wpisano 237 gatunków, wśród których 12 jest krytycznie zagrożonych. Blisko 40 gatunków motyli podlega ochronie prawnej.