75782 Skrypt PKM 1 00011

22

Zadanie 1.9

Dla produkcji jednostkowej układu łożyskowego, jak na rys. 1.8, istnieją technologiczne ograniczenia dokładności wymiarów (z wyjątkiem średnic otworów i wałków wykonywanych maksimum w klasie J77) do klasy JTZ. Sprawdzić możliwość zamienności całkowitej. W przypadku niemożności zastosowania zamienności całkowitej wykonać obliczenia dla zamienności technologicznej. Wymagamy, aby luz L = (0,l-^0,2) [mm] jak w zadaniu 1.8 i c = 15*^0,01.

Rozwiązanie

Z tablic inżynierskich, np wg [3], odczytujemy tolerancje wymiarów a = 200,    Ta Z 0,072,

b = 10,    77> > 0,022, dla klasy dokładności maksimum JT8

d = 150,    Td> 0,063,

e = 10.    Te >    0,022.

Warunek zamienności całkowitej (1.16) nic jest możliwy do spełnienia, gdyż Ta + Tb + 2 Tc + Td+Te = 0,199.

Obliczenia dla zamienności technologicznej rozpoczniemy od przyjęcia odchyłek wykonania wszystkich wymiarów z wyjątkiem jednego, np. e, który to wymiar będzie podlegał dopasowaniu w montażu. Przyjmujemy np. a = 200‘^o,olt

10^łOO\ dokładność klasy JTS    (1.18)

d =* ISO*^0,01.

Obliczamy wymiar wypadkowy X według rys. 1.8. czyli wymiar wypadkowy przy zdjętej pokrywie prawej łożyska;

*«» = Ba- Ab-2 Ac- Ad = (200 + 0,08) - 10 - 30 - 150 = 10,08

X_mio = Aa-Bb~2Bc-Bd = 200 -(10 + 0,03) - 2(15 + 0,01) -

-(150 + 0.07) = 9,88.    (1.19)

Przyjmując naddatek na obróbkę d = 0.2 [mm] oraz tolerancję wymiaru e Te — 0,10, pokrywy łożysk należy wykonać zgrubnie

+ d = 10,08 - 0,1 + 0,2 = 11,08,

e_miB = «*** - T_t = 10,98.

Wymiar e wykonać zgrubnie e = U*^0,1. Po zmontowaniu zespołu zmierzyć wymiar rzeczywisty X = X, z dokładnością do 0,01. Na przykład otrzymaliśmy X_r = 9,95. Dokonać powtórnej obróbki wymiaru e

Dla wyniku pomiaru, np. X, = 9,95, otrzymujemy e = 10    gwarantuje

wymagany luz L = (0,1 -^0,2) [mm].

Odpowiedź:

Zamienność całkowita dla danych zadania jest niemożliwa do osiągnięcia. Dla zamienności technologicznej wymiary wykonać według (1.18), a wymiar e zgrubnie —    e=ll^+0,l° i dopasować w montażu na wymagany luz

L = (0,1-h0,2) [mm], obrabiać wykańczająco według (1.20).

Zadanie 1.10

Dla produkcji średnioseryjnej układu łożyskowego, jak na rys. 1.9, dokładność wykonania wymiarów odpowiada klasie JT8, a = 200'°-^oa, h= 10*^0,03. c = 15*^0,0X (łożysko), d = 150*⁰*⁰⁷, e = 10 *⁰⁰³. Wykonać obliczenia dla zamienności konstrukcyjnej, tak, aby luz L = (0,I -s- 0,2) [mm].

Przyjmiemy, żc elementem wykonanym w kilku wariantach wymiarowych będzie w przypadku zamienności konstrukcyjnej tulejka dystansowa o szerokości e = 10 [mm] i tolerancji T, > 0,3 [mm], tzw. klasie min, mniej dokładniej niż JT8.