75799 Rydzanicz (5)

1. Wprowadzenie

n, d

1.1. Własności i właściwości środków technicznych

i Do opisu środków technicznych jako sztucznych | układów materialnych używa się modelu przedsta-| wionego na rys. 1.1 i następujących pojęć: wejście I, I wyjście O, postać konstrukcyjna II i działanie D.

1	ŚRODEK	0
	TECHNICZNY

Rys. 1.1

Model środka technicznego

Działanie środka technicznego polega na przekształceniu wejścia I w wyjście O. Aby to było możliwe, musi istnieć środek techniczny o strukturze i stanach uwarunkowanych konstrukcją. Konstrukcja jako utwór jest abstrakcją, środek techniczny jako wytwór jest konkretem.

Konstrukcja Ks jest wyznaczona wówczas, gdy zostaną określone cechy konstrukcyjne

C_k= (C_g, C_m, C_d}

gdzie:

C_g — geometryczne cechy konstrukcyjne,

C_m — materiałowe cechy konstrukcyjne,

C_d — dynamiczne cechy konstrukcyjne.

Każdą z cech można przedstawić jako postać konstrukcyjną 11; i układ wymiarów Wj, czyli C_i=(II_i, W;) (i = g, m, d). Jako utwór konstrukcja ma znaczenie operacyjne tylko wówczas, gdy zostanie sporządzony zapis konstrukcji, czyli zapis cech konstrukcyjnych.

Konstrukcja jest własnością środka technicznego, działanie natomiast — właściwością. Własność jest cechą, którą można przypisać przedmiotowi wyłącznie z relacji do tego przedmiotu, właściwość natomiast jest pojmowana jako cecha identyfikująca możliwości

danego przedmiotu ze względu na relację do innego przedmiotu [11].

Wejściami i wyjściami mogą być energia, masa i informacja. W klasyfikacji środków rozróżnia się narzędzia i pomieszczenia. Szczególnym przypadkiem narzędzi jest maszyna, pojmowana jako środek techniczny, wykonujący żądane działanie dzięki dostarczonej energii. Jednym z wejść maszyny jest więc zawsze energia.

W zależności od rodzaju wejść i wyjść można wyróżnić klasy maszyn, w których występuje:

—    energia,

—    energia i masa,

—    energia i informacja,

—    energia, masa i informacja.

W tabeli 1.1 podano wejścia i wyjścia kilku typowych maszyn. Dane zaczerpnięto z prac Die-trycha [5], [6].

1.2. Proces

projektowo-konstrukcyjny

W podstawowych działaniach technicznych na utworach wyróżnia się projektowanie i konstruowanie. Działania te polegają na przetwarzaniu informacji.

Na rysunku 1.2 przedstawiono model procesu projektowania i konstruowania [6].

Wejściem do procesu projektowania I_p jest informacja o potrzebie, stanowiąca opis potrzeby, wyjściem O_p procesu projektowania są natomiast dane o wejściu I, wyjściu O i działaniu D środka technicznego, z czego wynika zarys postaci konstrukcyjnej II.

Na tym etapie działań mogą wystąpić dwa przypadki:

—    na podstawie informacji o I, O, D, II środka technicznego następuje zidentyfikowanie jednej z istniejących konstrukcji Ks₀,

—    treść projektu w postaci informacji o I, O, D, n, jako wyjście z procesu projektowania,

— 7 —