77624 Obraz44 (4)

• „Wieśne wczasy i pożytki” ■

owocowych, sadzenie winorośli i inne prace w ogrodzie, podczas gdy troskę o zboża zbywa ogólnikami.

Umiłowanie sadu i ogrodu to cecha większości poetów zie-~ miańsfcrchr. Bardżo-rjiąr akterystyę/n a jest . pod . tym względem 1Waleta włoszczonowsklTKaspra Miaskowskiego: z polem jej bohater żegna się już w pierwszym wersie utworu, jednak dość ogólnikowo: „Żegnam was, pola włoszczonowskiej kniei", zaś w drugiej i trzeciej strofie przychodzi kolej na to, co ukochał najbardziej:

Żegnam was, żyzne dwa potocz ogrody I oba stawki hojnej pełne wody. [...]

Żegnam was, sadki na wiosnę zielone,

A lecie wiśnią dojźrzałą rumione;

Daj i ty rękę, wirydarzu lichy,

Palladzie dchćj!

(w. 5-6, 0-12)

Obok ogrodu pojawiły się tu stawy, oczywiście nie w roli ozdoby krajobrazu, lecz jako następny z „pożytków" ziemiańskich. Hodowla ryb, niezwykle opłacalna,, choć wymagająca pewnych inwestycji, byia wśród”szlachty bardzo popularna; wydawano nawet specjalne poradniki, jak np. Q sprawie, sypaniu, wymierzaniu * rybieniu stawów (1573) Olbrychta Strumieńskiego. Rej radził w Żywocie człowieka poczciwego:

A nie żałuj grzywny, którać może uczynić dziesięć, i stawku posypać, i nowy, gdzie możesz, jeśli po temu miejsce masz, ukopać, to to i rozkosz, i pożytek, i wdzięczna krotofila. Idziesz na przechadzkę, ano rybeczki przed oczyma twymi skaczą, pierwsza rozkosz; każesz chłopiętom zabraąć, druga rozkosz; za część weźmiesz grzywnę, a drugie też do panwie, trzecia rozkosz; a snąć ta trzecia ma coś naprzód przed tymi drugimi.

Rej jest — jak widać — najlepszym przewodnikiem po ziemiańskich „pożytkach”: Rok na czterzu części rozdzielon z Żywota zawiera ich wyliczenie spotykane u wielu poetów poznTejfzySB^ choć trudno by było wymierzyć, ile w tych rejestrach życiowego doświadczenia autorów, a ile wpływu Rejowego traktatu. Idąc za nim, wskazać tu trzeba dwie jeszcze dziedziny, w których ziemianin mógł osiągać korzyści: pszczelarstwo i hodowlę.

Znany dwuwiersz z fraszki Na lipę Kó&iiłlłUWSkiegu WpBetyc-kim skrócie ujmuje znaczenie hodowli pszczół dla szlachcica:

Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły Biorą miód, który po tym szlachci pańskie stoły.

(w. 7-8)

Właśnie miód, napój swojski, a nie ..przvwoźnv”. „szlachci” stół i tiemianina. W ma, które mogłyby się z mm róWflgćTbyły bardzo

Besala 49