79022 strona (250)

Zasada pędu: „Zmiana pędu ciała w czasie jest pioporcjonalna do przyłożonej siły".

3. Zasada akcji i reakcji: „Każdemu działaniu towarzyszy równe mu działanie, skierowane przec iwnie".

Energia działająca na określoną masę przy wystarczającej sile jest w stanie pi zesunąć tę masę (nadać jej prędkość) na określonej drodze. )est to wykonanie pracy. Praca jest równa ilości eneigii zużytej na jej wykonanie, dlatego energia i praca są mierzone w tych samych jednostkach {dżulach). Energia mechaniczna, pokonując a opór, jaki stanowi tarcie, zmienia się w energię cieplną.

Istnieją precyzyjne metody pomiaiu energii mechanicznej. Można je zastosować w sytuacjach prostych. Warunki fizyczne masażu terapeutycznego są jednak skomplikowane. Różna gęstość i elastyczność tkanek, rozmaitość ich kształtów, przy ograni czcniach spowodowanych integralnością tkanek, pozwalają przy masażu dokonywanym dłonią tylko na przybliżoną ocenę dawki przekazywanej energii. Kryterium dawki pozostaje odczucie masażysty i pacjenta. Energię podawaną w leczeniu ultra dźwiękami i mechanicznymi aparatami do masaży można zmierzyć dokładniej.

5.3. Podstawy fizjologiczne

Masaż był stosowany prawdopodobnie od zarania ludzkości, lecz naukowa i kliniczna wartość masażu ma wiarygodną dokumentację tylko w wąskim zakresie. Większość zabiegów masażu odbywa się na zasadzie bliższej medyc ynie alternatywnej niż akademickiej.

Można rozróżnić kilka źródeł i odmian energii mechanicznej oraz charakterystyczne dla nic h skutki biologiczne, a także próbuje się rozpoznać mechanizmy, jakimi organizm reaguje na nie.

Bodziec wywołany naturalnym oddziaływaniem mechanicznym działa miejscowo na tkanki oraz jest perccjaowany przez receptory dotykowe skórne, propriocep-tywne i interoceptywne, a prawdojroclobnie także przez inne zakończenia nerwowe i przenoszony do ośrodków nerwowych. Efekty miejsc owe oraz odruchów o krótkim łuku, a także odruchów wegetatywnych, rdzeniowych i mózgowyc h nakładają się na siebie.

Energia ultradźwięków prawdopodobnie nie wywołuje reakcji odruchowych, natomiast na pewno występują po jej podaniu miejscowe zmiany typu fizykochemicznego i przypuszczalnie miejscowe przystosowawcze reakcje komórkowe i tkankowe.

5.3.1. Naturalna energia mechaniczna i jej skutki biologiczne

Energia mechaniczna naturalna działa nieustannie, przez całe życie, na ciało ludzkie wywołując charakterystyczne skutki, niezbędne do utrzymania życia. Wyniki jej działania zależą od formy energii.

I. Ciążenie ziemskie ma decydujący wpływ na kształt i budowę narządów podporowych i ruchowych. Kształty są uwarunkowane genetycznie, lecz dostosowując się do warunków przestrzennych i do siły ciążenia. Kształty poszczególnyc h narządów, a nawet całego organizmu, można zmieniać: w dość znacznym zakresie, od-

250