79501 skanuj0004 (420)

165

5.2. Turystyka etniczna

K. Buczkowska [2008, 45] pod mianem „turystyka dziedzictwa kulturowego” (ang. heńtage tourism) rozumie zainteresowanie ze strony turystów historią oraz wytworami kultury z przeszłości, to jednak wydaje się, że pojęcie to może być rozumiane nieco szerzej, gdyż powinno obejmować również współczesne wytwory kultury (materialnej i niematerialnej), które ściśle nawiązują do dawnych tradycji.

Istotną częścią składową tak rozumianej turystyki dziedzictwa kulturowego jest turystyka uprawiana przez osoby zainteresowane kulturą materialną i niematerialną innych, niż własna, grup kulturowych. We współczesnej literaturze polskiej przyjęło się nazywać tego rodzaju turystykę „turystyką etniczną” (ang. ethnic tourism, indigenous tourism, tribal tourism⁶⁶) [Banaszkiewicz 2008, Buczkowska 2008,54—55; Lisocka-Jae-german 2003]. Według K. Buczkowskiej [2008, 54] turystyka etniczna jest formą turystyki kulturowej „...w celu spotkań (jak najbardziej bezpośrednich) z przedstawicielami grup etnicznych i narodowych, które na wybranych obszarach występują w postaci etnicznych i narodowych mniejszości”. Bardziej zaawansowaną formą turystyki etnicznej jest tzw. turystyka etnograficzna [Banaszkiewicz 2008, 177-178; Buczkowska 2008, 56; Kowalczyk 2008, 48-49], która - z powodu odpowiedniego przygotowania merytorycznego osób ją uprawiających do poznawania kultury ludności terenów odwiedzanych - może się mieścić w rodzaju, wspomnianej już wcześniej, turystyki nazywanej przez A. Bensona [2005] research tourism („turystyka badawcza”).

Na podstawie tego, co napisano wcześniej, można przyjąć, że między wymienionymi formami turystyki zachodzi związek hierarchiczny, przy czym termin „turystyka kulturowa” jest pojęciem mającym najszerszy zakres, a określenie „turystyka etnograficzna” dotyczy stosunkowo niewielkiej części zachowań turystów zainteresowanych kulturą innych grup narodowych i etnicznych (ryc. 23). .

Niewątpliwie kolebką turystyki etnicznej jest Europa, w której już w XIX w. coraz większa liczba turystów zaczęła odwiedzać regiony specyficzne pod względem kulturowym (dotyczyło to głównie gór, a zwłaszcza Alp). Zjawisko to wystąpiło również i na terenach obecnej Polski, gdzie jednym z takich regionów stało się Podhale. Nieco później zainteresowanie wyjazdami turystycznymi w celu poznawania kultury innych narodów i grup etnicznych pojawiło się w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, a w 2 połowie XX w. turystyka etniczna objęła praktycznie cały świat, a zwłaszcza Amerykę Północną i Amerykę Południową, Azję oraz Australię i Oceanię. W nieco mniejszym stopniu, głównie z powodu nieustabilizowanej sytuacji politycznej, występuje ona w Afryce (poza częścią Afryki Wschodniej i Afryki Południowej), a także w azjatyckiej części Rosji i Chińskiej Republice Ludowej, które dopiero od niedawna mogą być odwiedzane przez zagranicznych turystów.

W latach 70.-80. XX w. w Europie turystykę etniczną zaczęto traktować jako istotną część turystyki na obszarach wiejskich (ang. rural tourism), a później jako bardzo ważny

⁶⁶ Określenia tribal tourism używają m.in. P.M. Burns i Y. Figurowa [2005] w tekście dotyczącym turystyki etnicznej w dolinie rzeki Sepik (Papua-Nowa Gwinea), natomiast różnice między typami turystyki etnicznej podanymi zgodnie z nomenklaturą spotykaną w anglosaskiej literaturze przedmiotu szeroko opisuje M. Banaszkiewicz [2008].