79783 str (22)

I. Jednostka a społeczeństwo

w linii bocznej dla drugiego z małżonków. Powinowactwo wygasa jedynie w razie unieważnienia małżeństwa (a nie w razie jego ustania).

Pochodzenie dziecka. Matką dziecka jest kobieta, która je urodziła, nie ma zatem trudności z ustaleniem macierzyństwa (łac. mater semper certa est - matka zawsze jest pewna). Inaczej jest w wypadku ojcostwa. Przepisy kodeksu rodzinnego stanowią, że jeśli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo w ciągu 300 dni od jego ustania lub unieważnienia, to domniemywa się, że ojcem jest mąż matki. Obalenie tego domniemania może nastąpić w wyniku powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Wytoczyć je mogą: mąż matki, matka dziecka, dziecko po uzyskaniu pełnoletności lub prokurator.

powództwo

- zgłoszone do sądu żądanie (w formie wniosku) o przeprowadzenie procesu cywilnego i wydanie orzeczenia w danej sprawie

prawne uznanie cudzego dziecka za własne

Mąż matki winien wytoczyć powództwo w ciągu 6 miesięcy od dnia. kiedy się dowiedział o urodzeniu dziecka, matka - w ciągu 6 miesięcy od urodzenia dziecka, dziecko zaś nie później niż w ciągu 3 lat od uzyskania pełnoletności. Po śmierci dziecka nie można zaprzeczyć ojcostwu. Jeśli domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, zostało obalone (dziecko urodziło się przed upływem 180 dni od zawarcia małżeństwa i mąż matki oświadczył, iż nie jest jego ojcem), to ustalenie ojcostwa następuje na mocy orzeczenia sądu albo przez uznanie dziecka (w tym i dziecka poczętego) przez ojca. Do tego, aby uznać dziecko, potrzebna jest również zgoda matki, a w wypadku dziecka pełnoletniego - także zgoda samego dziecka. Sądowe ustalenie (lub wykluczenie) ojcostwa, a także uznanie dziecka pociągają za sobą określone skutki prawne (obowiązek alimentacyjny, prawa i obowiązki z tytułu władzy rodzicielskiej itp.).

Przysposobienie. Przez przysposobienie, czyli adopcję, rozumieć należy przyjęcie do rodziny na mocy orzeczenia sądu osoby małoletniej obcej, krewnej lub powinowatej. Czynność ta powoduje, że między przysposabiającym a przysposabianym powstają stosunki prawne takie same, jak między rodzicami a dziećmi (przysposobienie pełne). Z wnioskiem o przysposobienie wystąpić mogą małżonkowie bądź też jedna osoba (jeśli pozostaje ona w związku małżeńskim, to konieczna jest zgoda współmałżonka). Różnica wieku między przysposabiającym a przysposabianym musi wynosić co najmniej 18 lat. Wyróżnia się dwa typy przysposobienia: całkowite i pełne.

Przysposobienie całkowite jest wtedy, gdy rodzice wyrażą zgodę na przysposobienie swego dziecka w przyszłości, nie wskazując osoby, która ma dokonać adopcji. Coraz częściej matki tuż po urodzeniu dziecka zrzekają się praw rodzicielskich, wyrażając zgodę na adopcję. Gdy przysposabiany ukończył 13 lat, wymagana też jest jego zgoda na przysposobienie. Jeśli dziecko pozostaje pod opieką, to potrzebna jest zgoda opiekuna. Przysposobienie całkowite powoduje zerwanie stosunków rodzinnych między przysposobionym i jego dotychczasową rodziną. Przysposobienie takie nie może zostać rozwiązane.

W przysposobieniu pełnym przysposabiane dziecko nabywa praw i obowiązków wynikających z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego, traci zaś prawa i obowiązki względem swoich krew-

22