80431 obraz1 (22)

gdzie miał żyć przez cały rok z drobnych kradzieży, strzegąc się, aby nie był przez nikogo widziany; tego, kto dał się zobaczyć, karano¹⁵. Innymi słowy, lacedemoński kuros przez cały rok prowadził życie wilka. Istnieją zresztą podobieństwa między kryptią i likantropią. Przemiana w wilka lub rytualnie zachowywanie się jak wilk są, jak widzieliśmy (s. 120 nn.), specyficznymi cechami inicjacji wojowniczych i szamańskich. Chodzi tu o archaiczne wierzenia i obrzędy, które przez długi czas przetrwały zarówno na północy, jak i na południu Europy.

Z łatwością dałoby się wydłużyć listę przeżytków postaci i scenariuszy inicjacyjnych w mitach i legendach greckich. W osobach mitycznych Kuretów można jeszcze odczytać ich funkcję Mistrzów inicjacyjnych: edukują oni młodzieńców na pustkowiu, nauczając ich archaicznych technik zbieractwa i łowiectwa, tańca i muzyki. Podobnie niektóre epizody historii Achillesa dają się interpretować jako próby inicjacyjne: został wychowany przez centaurów, to znaczy, że był inicjowany na pustkowiu przez Mistrzów w maskach lub pojawiających się w postaci zwierząt; przeszedł przez ogień i wodę, klasyczne próby inicjacyjne, a nawet żył jakiś czas wśród dziewcząt, odziany jak dziewczyna, zgodnie ze specyficznym zwyczajem pewnych prymitywnych inicjacji dojrzałościowych.

Kilka śladów inicjacyjnych udało się wyróżnić w mitach i legendach o Hefajstosie. Bóg zrzucony z nieba przez dziewięć lat pozostaje w morzu; ma przecięte ścięgna lub odwrócone stopy - okaleczenia specyficzne dla inicjacji magów i kowali; wreszcie „uczy się swej sztuki w podziemnej kuźni Kedaliona lub w grocie Eurynome (Śmierć), która przyjmuje go w swym łonie ('Iliada, XVIII, 398), co implikuje adopcję i zmianę osobowości”¹⁶.

W ogóle prawie nie znamy inicjacji dziewcząt w starożytnej Grecji. Jednakże H. Jeanmaire pokazał, że w Tesmoforiach można odczytać żeński scenariusz inicjacyjny¹⁷. Nawet zgrupowanie dziewcząt wokół Safony zachowywało jeszcze znaczenie dawnych obrzędów dojrzałościowych. Nowi-cjuszki pozostawały pod kierunkiem Safony - łub innej rywalizującej instruktorki - aż do swego zamążpójścia; inicjowały się do prac specyficznie kobiecych (tkanie ltp.) i uczyły się „dobrych manier”; pouczenie to miało mityczny wzorzec^ls. Lesbijski homoseksualizm był repliką „doryckiej” miłości efebii. Stosunki homoseksualne między instruktorkami i nowicjuszkami poświadczone są również w wielu społeczeństwach prymitywnych.

¹⁵    Por. Schokasta do Platona, Prawa 633 B przytoczony przez Jeaninaire’a, op. cit., s. 522. O kryptii i likantropii zob. ibid., s. 540 nn.

¹⁶    Marie Delcourt, Hepbaistos ou la legende du magicien (Paris 1957), s. 136 i passim.

¹⁷    J. Jeanmaire, op. at., s. 301 nn.

^IS Por. Reinhold Merkelbach, Sappho und ibr Kreis („Philologus”, 101, 1957, s. 1-29).

159