83072 Władza monarsza w teorii i praktyce od starożytności do XX wieku 1

ZESTAW TRZECI. Arkusz II

Temat arkusza: Władza monarsza w teorii i praktyce od starożytności do XX wieku

CZĘŚĆ I. STAROŻYTNY WSCHÓD

ZRODLO A

Nauki dla króla Merikare

Naśladuj swoich ojców - swoich przodków:

doszli oni do władzy nad poddanymi dzięki posiadanej wiedzy. [...]

Uspokój plączącego - nie uciskaj wdowy!

Nie wyzuwaj człowieka z jego ojcowizny,

Nie karz niesprawiedliwie! [...]

Król posiadający doradców Nie może być nierozumny.

Jest pełen mądrości!

Od momentu wyjścia z łona matki Bóg go wyróżnił spośród milionów ludzi.

Bo władza królewska to wspaniałe zadanie.

ŹRÓDŁO B

Górna część kartonażu z maską faraona Tutanchamona

w: E. Wipszycka, Historia dla maturzysty. Starożytność, Warszawa 2004, s. 45

ŹRÓDŁO C

Pierwsza Księga Królewska, 3, 5b-6a, 9 w: Biblia Tysiąclecia, wyd. 5, Pallotinum, Poznań 2000, s. 764

Wtedy rzekł Bóg: „Proś o to, co mam ci dać”. A Salomon odrzekł:,.[...] Racz więc dać Twemu słudze serce pełne rozsądku do sądzenia Twego ludu i rozróżniania dobra od zła, bo któż zdoła sądzić ten lud Twój tak liczny?”

ŹRÓDŁO D Kodeks Hammurabiego

w: Na tabliczce, papirusie i pergaminie, oprać. A. Paner, J. Iluk, Koszalin 1997, s. 23

Jam jest król, który zmusił do posłuszeństwa cztery strony świata, ulubieniec bogini Isztar. Gdy bóg Marduk polecił mi, abym dobrze ludami rządził, abym dał krajowi dobre kierownictwo, włożyłem prawo i sprawiedliwość do ust kraju, zapewniłem ludziom pomyślność.

ŹRÓDŁO E

tlammurabi (postać z lewej strony) i bóg Szaniasz - Stella kamienna z XVIII w. p.n.e.

w; K. Chmielewski, J. Krawczyk, Wiedza o kulturze, Warszawa 2003, s. 19

Fot.: BE&W

CZĘŚĆ II. STAROŻYTNA GRECJA

ŹRÓDŁO F

Herodot, Dzieje, ks. VI, 53-57

w: Herodot, Dzieje, s. 349-350. ttum. I oprać. Seweryn Hammer. Warszawa 2002

Następujące przywileje nadali Spartiaci swym królom: dwie godności kapłańskie: Zeusa Lacedemońskiego i Zeusa Niebiańskiego oraz prawo wydawania wojny jakiemu chcą krajowi. [...] Kiedy zaś wyruszają w pole, pierwsi idą królowie, jako ostatni wracają. Stu wybranych mężów strzeże ich na wyprawie. Bydląt ofiarnych biorą na wychodnym tyle, ile zechcą; ze wszystkich zaś ofiarowanych otrzymują oni skóry i grzbiety. To są ich prawa na wojnie.

W czasie pokoju zaś przyznaje się im jeszcze następujące: Jeżeli składa się publiczną ofiarę, zasiadają do uczty naprzód królowie i naprzód się ich obsługuje, po czym podaje się każdemu z nich dwa razy większą porcję wszystkiego aniżeli reszcie biesiadników. [...] Orzeczenia udzielane przez wyrocznię oni przechowują [...] Zasiadają oni w radzie gerontów.

ŹRÓDŁO G

Aleksander Macedoński - Plutarch, Żywoty stawnych mężów

w: T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w źródłach nie tylko pisanych, s. 50-51, cz. 1. Toruń 2004

[...] Stąd pomaszerował do kraju Partów. Tu korzystając ze spokoju, po raz pierwszy wdział na siebie strój obcokrajowców. I nie wiadomo, czy chciał tylko przystosować się do miejscowych obyczajów [...] czy też próbował w ten sposób wprowadzić u Macedończyków perski zwyczaj padania przed królem na kolana, przyzwyczajając ich z wolna do zmiany etykiety dworskiej. [...] Dla Macedończyków widok to był nieprzyjemny.

101