CCF20110308042

84 4. Od analizy do syntezy - wnioski i postulaty oraz projekt definicji

We współczesnej teorii i praktyce można wskazać kilka kombinacji czynników „we-wnętrzności”, które znajdują najczęściej zastosowanie w organizacji i realizacji bezpieczeństwa. O wewnętrznym bezpieczeństwie mówi się więc najczęściej w kontekście łączącym w granicach własnego terytorium dwa lub więcej z wymienionych wskaźników⁹¹: wewnętrzne regulacje prawne jako podstawę aktywności; formalne, jawne działania materialne wykonawców; planowe, główne skutki działań; polityczną suwerenność decyzji o działaniu;

- zastrzeżenie samodzielności wykonawczej, niezaangażowania innych uczestników stosunków międzynarodowych;

własne (przez podmiot) kierowanie i zarządzanie (dowodzenie); wykorzystanie wyłącznie lub głównie wewnętrznych (własnych) zasobów⁹².

Oczywiście w konkretnej sytuacji, w zależności od potrzeby i celu obiektem zainteresowania może być dowolny, jeden tylko elcment-wymiar lub ich sytuacyjna kombinacja, np. tylko sfera wewnętrzna jednej domeny bezpieczeństwa (element wyróżniony na rysunku) lub sfery wewnętrzne kilku domen. Podejścia takiego nie można generalizować ani uniwersalizować.

Wniosek-postulat autorski: należy jaśniej i precyzyjniej dookreślać stosowane podejście i użyte (w danej sytuacji) jednostkowe, zawężone ujęcie, co jest warunkiem komunikatywności oraz sprawności realizacyjnej. Ważne, by taka interpretacja byta jasno wskazana przez jej autora, np. wyrażeniem typu: „bezpieczeństwo wewnętrzne, w rozumieniu wewnętrznego zasięgu własnych działań wszelkiego typu”. Ważne, by planista, decydent, ekspert lub wykonawca interpretowali, rozumieli dane podejście i jego wytwory jednoznacznie, zgodnie z zamysłem autora.

Uogólniamy leż na cały badany obszar wcześniejszą tezę, zgodnie z którą w podejściu wielokrytcrialnym każde kryterium, każdy adekwatny poziom dekompozycji może być poziomem pierwotnym, można od niego zacząć budować struktury obszaru bezpieczeństwa oraz jego instytucjonalizację. Wszystko zależy od potrzeb, celu i sytuacji.

Podobne, sytuacyjne, zależne od celu i potrzeb uwarunkowanie ma zakres (głębokość) realizowanej dekompozycji (liczba uwzględnianych kryteriów-wskażników i wynikająca z tego liczba poziomów, szczebli struktury bezpieczeństwa).

Jako udowodnione w procesie analizy elementarnej przyjmujemy generalizujące twierdzenie relacyjne (rysunek), w myśl którego:

bezpieczeństwo jest tym bardziej wewnętrzne (lub zewnętrzne), im większa liczba wskaźników albo czynników, w większym stopniu o tym przesądza.

” Zob. np. zapis Wikipcdii: „Bezpieczeństwo wewnętrzne jest jednym z rodzajów bezpieczeństwa, odnoszącym się do zagroZcń i przeciwdziałali wobec nich występującycli wewnątrz państwa". ⁿ Zob. S. Dworccki, Od konfliktu do wojny, Warszawa 1996 oraz M. Kulisz, Bezpieczeństwo państwa w ujęciu systemowym, Rcprograf, Radom 2009.

ZAGROŻENIA

BEZPIECZEŃSTWO

WEWNĘTRZNE

SKUTKI

DZIAŁANIA własne

PRZEDMIOT

KIEROWNICTWO

ZASOBY

Relatywizacja zakresu treści bezpieczeństwa wewnętrznego radykalnie komplikuje jego precyzyjne definiowanie, ale - co ważniejsze osadza ten proces w warunkach rzeczywistych, spełnia wymagania poprawności merytorycznej i metodologicznej. Takie właśnie „miękkie”, poszerzone i /relatywizowane wewnętrznie i zewnętrznie oraz sytuacyjne postrzeganie bezpieczeństwa wewnętrznego jest naszym postulatem w dyskusji oraz sugerowaną normą podejścia definicyjnego. Należy zwrócić uwagę na możliwą (i celową) uniwersalizację naszego podejścia i prezentowanych wniosków.

Istotę zadania zdefiniowania domeny bezpieczeństwa wewnętrznego (oraz zewnętrznego) sprowadzamy więc nic do zero-jedynkowego, zobiektywizowanego i sformalizowanego określenia jej granic, zawartości, a bardziej do wskazania możliwych, wieloaspektowych jej wyróżników, ograniczeń i walorów każdego z nich oraz relacji między nimi. Realizujemy w ten sposób tezę o celowości i realnej możliwości względnego, sytuacyjnego wyróżniania, a nie - wyodrębniania dowolnej domeny bezpieczeństwa (na poziomie dekompozycji pierwotnej).

W funkcji pragmatycznej zadanie polega więc z jednej strony na możliwie wszechstronnym i dogłębnym naświetleniu różnorodnych możliwości nadania tożsamości bezpieczeństwu wewnętrznemu oraz konsekwencji każdego podejścia (stała misja nauki), z drugiej wskazaniu rozwiązań o najwyższej użyteczności praktycznej w kontekście kryteriów uznanych za aktualnie najbardziej właściwe, preferowane.

Domenę bezpieczeństwa wewnętrznego należy wyróżnić w określonym podejściu poznawczym oraz konkretnym kontekście, układzie odniesienia, tle. Oczywiście wy-