77126 Obraz04 (12)

skraju Pragi [...). 73 DP podczas dwudniowych walk nie wykazała ducha bojowego i wskutek objawów rozprzężenia nie przedstawia żadnej wartości

bojowej”.

Wobec tego ciężar obrony na odcinku 73 DP przejęła 19 DPanc oraz posiłki ściągnięte z innych kierunków IV KPanc SS. W toku całodziennych zmagań 47 A siłami 77 i 125 KA, mimo licznych kontrataków jednostek pancernych nieprzyjaciela, wdarła się głęboko w niemiecką obronę. Wieczorem walki toczyły się już w rejone Kawęczyna, Ząbek, Elsnerowa, na wschodnim i południowo--wschodnim skraju Pragi, koło Witolina oraz w rejonie 1,5 km na północny zachód od miejscowości Las. Natomiast 70 A oraz prawoskrzydłowy 129 KA 47 A nie uzyskały powodzenia ^,2.

Strona niemiecka rozpoznała, iż w natarciu na Pragę w składzie 125 KA bierze udział polska 1 DP. Wnioskowano, iż prawdopodobnym zadaniem Polaków będzie sforsowanie Wisły w rejonie Siekierek „w celu nawiązania łączności z zaciekle walczącymi powstańcami”. Realne stały się więc niemieckie obawy o możliwość dotarcia frontu do powstańczej Warszawy. Dowódca Grupy Armii „Środek” sądził, że: „Sytuacja kształtowała się tu [na kierunku Pragi — T. S.] wyjątkowo niebezpiecznie i należy się liczyć z ważkimi skutkami dla walki w Warszawie”¹³. Przyśpieszyło to wiele decyzji gen. Reinhardta i gen. Vormana, związanych z obroną tego kierunku. Powzięte zostały one w dwóch następnych dniach. Tymczasem obergruppenfiihrer von dem Bach otrzymał zadanie przerwania działań zaczepnych przeciwko powstańcom i przystąpienia do tworzenia grup bojowych dla obrony Wisły. Miał on kontynuować tylko uderzenia na powstańcze zgrupowania na Żoliborzu i Górnym Czerniako-wie, aby odciąć je od rzeki. Jednocześnie dowódca IV KPanc SS obergruppen-fiihrer Gille oraz komendant Wehrmachtu w Warszawie gen. Schirmer otrzymali ścisłe rozkazy dotyczące wysadzenia mostów na Wiśle ^,4.

Wobec postępów natarcia wojsk radzieckich na Pragę również marsz. Rokossowski powziął ważną decyzję. Przewidując, że w najbliższym czasie zostanie nawiązana łączność z powstańcami, rozkazał zluzować 1 A Wojska Polskiego z przyczółka magnuszewskiego i przegrupować ją w kierunku Warszawy. Wykonując ten rozkaz, jednostki polskie jeszcze tego dnia przekazały pas swej obrony 8 AGw i ześrodkowały się na zachód od Garwolina¹⁵.

13 września o świcie walki na przedmościu warszawskim rozgorzały z całą mocą. Natarcie wojsk 70 i 47 A wspierał bardzo silny ogień artylerii, i falowe

¹² Sprawozdanie operacyjne I Frontu Białoruskiego z 12 września 1944 r.. MiD WIH. Wypisy 7 AMO SSSR 48/59.

'^J Meldunek 9 Armii z 12 września 1944 r.. MiD WIH. l. 312. roi. 343, kl. 7916905 n.; KTB 9 A. zapisz 12 września 1944 r.. MiD WIH. t. 312. roi. 343. kl. 7916485; meldunek Grupy Armii „Środek” / 12 września I944r. MiD WIH,t. 312. roi. 248, kl. 7804305*7804307;zarządzcnic9 A z 12 września 1944 r.. MiD WIH, l. 312. roi. 347, kl. 7921514.

¹⁴    Ibidem.

¹⁵    Zarządzenie szefa Sztabu 1 Frontu Białoruskiego gen. Malinina z 11 września 1944 r.. AMO SSSR. f. 296. op. 15758 d. 5. s. 187 (odpis w: MiD WIH. IY/l/7, s. 204).

127