85955 skanuj0198 (2)

NAUKA O ODPOWIEDZIALNOŚCI MORALNEJ

Lektury

S.    Olejnik, Z problematyki odpowiedzialności moralnej, Aten. Kapł. 50 (1949) •!. s. 260-268.

Tenże, Odpowiedzialność moralna zmniejszona. Rocz. Filoz. 10 (1962) 2, s. 5-57.

T.    Ślipko, Czyn moralny w aspekcie odpowiedzialności, Kościół i Prawo 7(1990). S. 11-24.

Tenże, Osoba a odpowiedzialność, St. Thcol. Vars. 29 (1991) 1, s. 19-35.

R. Ingarden, Książeczka o człowieku, Kraków 1972, s. 77-184.

A. Schaff, Filozofia człowieka, s. 116-129, 292-309.

POJĘCIE ODPOWIEDZIALNOŚCI MORALNEJ I ZASADY PONOSZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI

Podstawowe pojęcia i stan zagadnienia

Z uwagi na wieloznaczność towarzyszącą, jak wielu innym wyrażeniom. ' lakże słowu „odpowiedzialność”, rozważania na ten temat wypada rozpo cząć od uściślenia etycznego znaczenia tego terminu. Jednakowoż zaraz n i wstępie trzeba się uporać z małą komplikacją. Zjawisko odpowiedzialno ści pozostaje w ścisłym związku z dwoma innymi zjawiskami, wskutek czego trudno jest objaśniać jedno z nich nic objaśniając pozostałych. Od powiedzialność (responsabilitas) za ludzki czyn zakłada bowiem zawsze tzw. poczytalność (imputahilitas) tego czynu, poczytalność zaś implikuje jego rozumność (voluntarium). Ujmując rzecz od strony genetycznej nale ży ten porządek odwrócić i przyjąć następujące uszeregowanie: rozumność aktu warunkuje jego sprawczą przynależność do podmiotu, czyli poczytał ność, z tej zaś rodzi się szczególny związek aktu z osobą, zwany odpowie dzialnością. Pojęcie rozumności jest już wystarczająco znane z. traktatu O akiach ludzkich, wobec czego wypada się zająć ustaleniem sensu „po czytalności” i „odpowiedzialności”.