Myśl /budowania „Domu Bożego" zrodziła się w okolicznościach sprzyjających Narodowi Wybranemu Izraelici pod wodzą króla Dawida zdobyli Jerozolimę, zadając dotkliwą klęskę Filistynom - swoim odwiecznym wrogom. Spełniły się tym samym prorockie zapowiedzi potęgi Królestwa Dawidowego. Aktem wielkiego tryumfu okazało się sprowadzenie Arki Przymierza do Jerozolimy. Odtąd Jerozolima stała się „miastem świętym” - symbolem doskonalej wspólnoty Boga ze swoim Narodem Wybranym. Jednak Arka zajmowała w nim nadal miejsce tułacza - w namiocie - gdy tym czasem król Dawid osiadł w wytwornym pałacu. Ten stan budził w królu pragnienie wzniesienia świątyni, godnej miejsca obecności Boga wśród swojego ludu. Spełnienie tego zamiaru dokonało się już z udziałem samego Boga. To On przyjmując zamiar Króla Dawida, nadał mu kształt spełnionej obietnicy. Paradoksalnie - jej wypełnienie nie stało się jednak bezpośrednim udziałem Dawida, ale dokonało się dopiero za sprawą jego syna Salomona.
Archetyp Świątyni Jerozolimskiej ilustruje znamienny rys, podkreślający uniwersalną naturę miejsca świętego. To miejsce - przy swym jednoznacznie kultowym charakterze * stało się centrotwórczym ośrodkiem wielofunkcyjnego układu urbanistycznego. Wokół niego skupiały się różnorodne formy życia codziennego społeczności Izraela 19. Świątynia Jerozolimska była przede wszystkim jedynym „Domem Boga Izraela”, gdzie oddawano mu cześć w modlitwie i nieustających ofiarach. Do tego miejsca zmierzały rzesze pielgrzymujących Żydów. Stawała
karmazyn, bisior i sierść kozią; baranie skóry barwione na czerwono i skóry delfinów oraz drzewo akacjowe; oliwę do świecznika, wonności do wyrobu oleju namaszczenia i pachnących kadzideł; kamienie onyksowe i inne drogie kamienie dla ozdobienia efodu i pękł orał u " [Wj 25, 1-7.]
Również precyzyjnie brzmi wola Boga, odnosząca się do materialnego kształtu Przybytku i trybu jego wznoszenia:
„budowę zaś przybytku i robotę wszelkich jego sprzętów wykonacie dokładnie według tego, co ci ukażę. " [Wj 25, 9.]
19 W świecie antycznym świątynie wchodziły w rozległe założenia miejskich rynków (greckie agory i rzymskie fora) skupiające poza nimi obiekty służące sprawowaniu władzy i funkcjom
0 charakterze kulturalnym, sportowym, handlowym. Centrum starożytnego Rzymu było rozległym założeniem forów, służących Rzymianom jako miejsca różnorodnych zgromadzeń religijnych
1 świeckich. Obok - co najmniej kilkunastu świątyń - znajdowały się bazyliki, w których odbywały się między innymi debaty sądowe. Przykładowo w najbliższym sąsiedztwie gmachu posiedzeń senatu (Curia Hostilia) wznosiła się Świątynia Wenus i Bazylika Emilu. Zaś budynek tabuianum, czyli archiwum, gdzie przechowywano dokumenty wagi państwowej, stał w towarzystwie Świątyni Wespazjana i Świątyni Zgody.