83839 skanuj0298

Wymiary przekładni zębatkowych oblicza się wg zasad podanych dla przekładni z uzębieniem zewnętrznym, przy czym podstawą do określenia wymiarów uzębienia zębatki jest zarys odniesienia.

Ze względu na trapezowy kształt zębów zębatki są one bardziej wytrzymałe i dlatego obliczenia wytrzymałościowe wykonuje się tylko dla zębnika (przy jednakowym materiale obu elementów).

11.10. Konstrukcja kół zębatych walcowych

Konstrukcja kół zębatych zależy od wielu czynników, wśród których do podstawowych zalicza się: rodzaj zastosowanych materiałów, wielkość kół i technologię ich wykonania.

Materiały kół są dobierane podczas wykonywania obliczeń wytrzymałościowych lub — w przypadku gdy obciążenie przekładni jest niewielkie — w wyniku uwzględnienia innych czynników konstrukcyjno-technologicznych. Do najczęściej stosowanych materiałów należą: stal, żeliwo, staliwo i tworzywa sztuczne. Wybór materiału decyduje wstępnie o technologii wykonania koła.

Koła żeliwne i staliwne są lane, koła stalowe mogą być wstępnie kute, obrabiane wyłącznie przez skrawanie itp., natomiast koła z tworzyw sztucznych są najczęściej prasowane lub odlewane pod ciśnieniem w specjalnych formach. Niektóre materiały stosowane na koła zębate są podane w tabl. 11.8.

Znając rodzaj materiału oraz wymiary gabarytowe koła, ustalone w wyniku obliczeń, można przystąpić do projektowania kształtów koła zębatego.

Koła o niewielkich wymiarach mogą stanowić jednolitą całość z wałem i wówczas konstrukcja elementu powinna zapewniać możliwość wykonania uzębienia (rys. 11.23) lub też mogą to być koła pełne osadzane na wale (rys. W.lAa). Stosując koła pełne należy zwrócić uwagę, aby minimalna odległość między średnicą podstaw (dnem wrębu) a dnem rowka na wpust wynosiła: dla stali s ^ 0,6/7 i dla żeliwa s ^ 0,8/7 (gdzie p — po-działka uzębienia).

Rys. 11.23. Koła zębate nacinane bezpośrednio na wale [16]

Koła tarczowe (rys. 11.246) wykonuje się dla średnic do 500 mm. Wybrania w korpusie wraz z otworami mają na celu zmniejszenie ciężaru koła. Koła stalowe mogą być całkowicie obrobione lub wstępnie odkute. Zaleca się stosowanie odkuwek, co umożliwia uzyskanie lepszych własności

298