87433 img006

OCENA ROZWOJU MOWY DZIECKA

| .

Czy możliwa jest trafna diagnoza poziomu rozwoju mowy dziecka? Pytanie | to może dziwić w dobie powstawania różnych metod oceny sprawności językowej. Jest ono stawiane głównie przez tych językoznawców i psycholo-; gów, którzy wątpią, aby można było dokonać rzetelnej diagnozy tak skomplikowanego systemu, jakim jest język, i to w dodatku badanego w aspekcie rozwojowym. Należy jednak zauważyć, że — podobnie jak mowa — złożonymi strukturami są również intelekt, percepcja, pamięć, osobowość, a mimo to powstało wiele metod określających ich rozwój w przypadku konkretnego dziecka, ocenianego na tle pewnej populacji. Ponadto w świecie powstało wiele metod diagnozy rozwoju językowego i są one opracowywane nadal [Wiig, Semel, 1976; Tarkowski, 1989]. Także w Polsce sytuacja w diagnostyce uległa poprawie [Sawa 1990; Tarkowski, 1990]. i

1. POJĘCIE DIAGNOZY I JEJ PRZEDMIOT

Diagnoza to rozpoznanie stanu rzeczy i jego tendencji rozwojowych na podstawie znajomości ogólnych prawidłowości [Janas-Kaszczyk, Tarkowski, 1991]. Zdaniem Ziemskiego [1973] składa się ona z dwóch etapów: eksploracyjnego i weryfikacyjnego. W pierwszym etapie poznajemy badane zjawisko, w drugim zaś sprawdzamy trafność postawionej diagnozy. Między fazą eksploracyjną' a weryfikacyjną powinny zachodzić odpowiednie proporcje. Eksploracja nie może odbywać się kosztem weryfikacji. Innymi słowy, rozpoznanie bez terapii jest w ujęciu klinicznym sztuką dla sztuki. Diagnoza (eksploracja) powinna być sprawdzona w czasie terapii (weryfikacji) i stale jej I______towarzyszyć. ____________    _____________________________________________________________________________________(_____________________

Przedmiotem tak pojętej diagnozy może być mowa, język, sprawność ! językowa, komunikacja językowa, porozumiewanie się językowe itp. Pojęcia te są różnie definiowane. Nie ma miejsca i potrzeby przeprowadzania dyskusji na tąn temat. Kiedy przyjrzymy się konkretnym narzędziom diagnostycz-