87659 Strona006 (2)

Efekt specjalny wymagany od środka pirotechnicznego nie powinien zmniejszać się w czasie długiego przechowywania.

Materiały stosowane do wyrobu środków pirotechnicznych powinny być niedeficytowe. Proces technologiczny wyrobu powinien być prosty, bezpieczny i dający się zmechanizować lub zautomatyzować przy produkcji masowej.

Masy pirotechniczne powinny:

1.    Dawać maksymalny efekt specjalny przy minimalnym zużyciu masy*.

2.    Spalać się równomiernie z określoną prędkością.

3.    Posiadać stałość chemiczną i fizyczną przy długim przechowywaniu.

4.    Mieć małą wrażliwość na działanie bodźców mechanicznych.

5.    Odznaczać się niezbyt dużą wrażliwością na zmianę temperatury (nie zapalać się przy nieznacznym podniesieniu temperatury).

6.    Posiadać minimalne własności wybuchowe; rzadkie przypadki, w których są wymagane własności wybuchowe mas, zo-utaną omówione oddzielnie.

7.    Nie wytwarzać przy paleniu substancji trujących silnie działających, które by utrudniały gaszenie pożarów w pomieszczeniach produkcyjnych.

8.    Być proste w wykonaniu.

9.    Nie zawierać składników deficytowych.

10.    Nie zawierać substancji trujących.

Elementy ogniowe wykonane z prasowanych mas pirotechnicznych powinny posiadać dużą wytrzymałość mechaniczną.

W celu wykonania mas pirotechnicznych, zaspokajających po-• iane wyżej wymagania, należy w każdym poszczególnym przypadku dokładnie przemyśleć dobór utleniacza i substancji palnej I obliczyć ich stosunek iiczbowy. Przy tym powinno się uwzględnić cechy fizykochemiczne utleniacza i substancji palnej, wykorzystując dane zawarte w literaturze.

Opracowanie mas i obliczenie składu procentowego komplikuje «lę przez to, ż© w celu zaspokojenia wszystkich wymagań stosowa-n l et jedynie mieszaniny podwójnej, utleniacz — substancja palna bywa często niewystarczające i że masę należy uzupełnić przez wprowadzenie dodatkowych składników odgrywających specjalną rolę. ¹

Substancje składające się na masę pirotechniczną można podzielić na następujące grupy:

a.    Utleniacze.

b.    Substancje palne (paliwa pirotechniczne):

c.    Substancje nadające barwę płomieniowi.

d.    Substancje dymotwórcze dymów kolorowych.

e.    Substancje dymotwórcze dymów zasłonowych.

f.    Substancje wzmacniające efekt specjalny (natężenie światła^{2 3}, barwę płomienia itp.).

g.    Lepiszcza¹ — substancje zapewniające odpowiednią wy^-trzymałość mechaniczną elementów ogniowych.

h.    Flegmatyzatory zmniejszające wrażliwość mas.

i.    Stabilizatory zwiększające stałość mas.

j.    Substancje przyśpieszające lub zmniejszające szybkość palenia.

k.    Substancje ułatwiające wyrób mas (rozpuszczalniki żywic itp.).

W niektórych przypadkach ten sam składnik może spełniać w masie pirotechnicznej szereg rozmaitych funkcji. Na przykład, w masie o świetle zielonym — złożonej z 86% chloranu barowego i 14% szelaku — chloran barowy jest równocześnie utleniaczem i substancją nadającą płomieniowi barwę zieloną; natomiast szelak jest i substancją palną, i lepiszczem.

W masie Jerszowa, służącej do otrzymania dymu zasłonowego, złożonej z 20% chloranu potasowego, 20% naftalenu, 10% węgla drzewnego i 50% chlorku amonowego, naftalen jest. substancją palną, ale jednocześnie spełnia funkcję substancji dymotwórczej, gdyż w czasie palenia część naftalenu sublimuje, a jego pary kondensu-jąc się w powietrzu tworzą cząstki dymu.

W II, III i IV rozdziale omówiono stosowane obecnie w pirotechnice utleniacze, substancje palne i lepiszcza oraz podano ich własności fizykochemiczne. O innych grupach składników (substancje dymotwórcze, sole barwiące płomień i inne) będzie mowa w drugiej części książki.

15

1

Efektywność działania osiąga się zarówno dzięki dobremu składowi masy, lak i dzięki konstrukcji elementu oraz technologii wyrobu; na skuteczność

....... rówinież wpływ warunki zewnętrzne (ciśnienie, temperatura), przy któ-

n li zachodzi spalanie.

2

Natężenie światła — inaczej nazywamy światłością w odróżnieniu od natężenia oświetlenia, które oznacza inną wielkość (patrz rozdział XIII. § 1).

3

Lepiszcza będące substancjami organicznymi odgrywają zawsze w masach pirotechnicznych rolę substancji palnych. Równocześnie spełniają one funkcje stabilizatorów, a niekiedy również i opóźniaczy.