89521 IMG90

LXII U. ŻYCIE

zało się, że każda z nich pisała w tajemnicy powieść. Annę już w czasie pobytu w Thorp Grccn ukończyła dwie części swojej I (zatytułowanej później Agnes Grey). Powieść Charlotte Tht Professor powstała po powrocie z Belgii i łączyła się ściśle z osobą pana Hegera. Co do Emiły, istnieją różne hipotezy, przeważnie wysnute z charakteru jej poezji z tego okresu, lecz przypuszczalnie rozpoczęła pisanie Wichrowych Wzgórz jcsienią 1845.

Tym razem już czytano głośno i omawiano ukończone fra- I gmcnty powieści, zachowując tajemnicę tylko przed BranweUeai||| by nic ranić jego ambicji. Z początkiem lipca 1846 gotowe | rękopisy rozpoczęły długą wędrówkę po wy dawcach, konsc* I kwentnie odrzucane przez cały rok; gdy wreszcie znalazł się 1 wydawca, pan Newby, gotowy podjąć ryzyko powieściowych debiutów, zaakceptował tylko powieści Emily i Annę. The Pro! | fessor (wartość tej powieści jest raczej biograficzna niż arty- | styczna) doczekał się wydania dopiero po śmierci Charlotte I w braku nowych i lepszych pozycji bardzo popularnej wówczas i autorki. Ten okres był dla nich ze wsżfrch miar ciężki. Przez cały rok tylko dwa egzemplarze Poems zostały sprzedane I i w czerwcu 1847 r. autorki postanowiły wycofać nakład i rozesłać I część pozostałych egzemplarzy do ważniejszych osobistości ze i świata literackiego jako dowód wdzięczności wiernych czy teł* I niczek. Na domiar złego sytuacja Branwclla jeszcze bardziej się I skomplikowała. Wiosną 1846 r. zmarł mąż jego ukochanej, budząc i w nim nadzieje na ich połączenie się; gdy to zawiodło i okazało się, i że pani Robinson (która miała lepszą partię na horyzoncie) zamiast tęsknić za nim i rozpaczać, jak naiwnie wierzył, po prostu nic pragnie się z nim zobaczyć, był to już cios ostateczny. Jego ataki szaleństwa nasiliły się. Przez wiele miesięcy rodzina musiał* go nieustannie pilnować, w ciągłym strachu, że podpali dom lub odbierze sobie życie. Ojciec, od którego, tak jak od wszystkich, i wyłudzał pieniądze na narkotyki i alkohol, sypiał z nim teraz : w jednym pokoju, aby nad nim czuwać Ciągle pogarszająca się katarakta pana Bronie doprowadziła do prawie całkowitej ślepoty.

Lekarz, nie ręcząc za skutki, zaleciLogerację, która odbyła się w Manchesterze. Emiiy tym razem udała się razem z Charlotte do chirurga dla ustalenia szczegółów (starsza siostra czuła się pewniejsza mając u boku rozsądną Emiiy), z ojcem zaś potem pojechała Charlotte, pozostawiając dom i Branwella pod opieką młodszych sióstr. Jak głosi jedna z legend o rodzinie Bronte (nie sprawdzona) Charlotte otrzymała fatalną wiadomość o odrzuceniu jej powieści w sam dzień operacji ojca. Jakkolwiek było, wyszło to na pożytek autorce, gdyż w czasie przymusowego pięciotygodniowego pobytu w Manchesterze w warunkach względnego spokoju ukończyła następną, zaczętą już powieść, pracując w szalonym tempie. Powieść ta, sławna Jawę Eyre, trafiła na szczęście do nader uczciwego i kompetentnego wydawcy (Smith and Elder), z którym Charlotte już poprzednio nawiązała kontakt, gdy został odrzucony niefortunny Professor i — wysłana w końcu sierpnia — ukazała się już w październiku, podczas gdy Wichrowe Wzgórza i Agnes Grey, wśród różnych komplikacji i nieprzyjemności wydane niedbale i słabo honorowane wyszły dopiero w dwa miesiące później.

Do tego radosnego wydarzenia epokowej dla nich chwili dołączyła się radość z powodu pomyślnego przebiegu operacji ojca, który całkowicie odzyskał wzrok i mógł dalej pełnić bez trudu swe obowiązki w parafii.

Podczas gdy wydane wiersze przeszły bez echa, powieści bardzo szybko uzyskały rozgłos, a nawet stały się literackim wydarzeniem. Przyczynił się do tego przede wszystkim ogromny, natychmiastowy sukces Jane Eyre, doskonałej, napisanej z temperamentem opowieści o ubogiej, lecz dzielnej guwernantce. Powieść odznacza się celnością obserwacji, dużym ładunkiem emocjonalnym i siłą wyobraźni, jak również — rzecz dla recepcji ważna — nie przekracza granic wiktoriańskiej oględności w kształtowaniu treści. Powodzenie Jawę Eyre uczuliło krytyków na nazwisko „Bell” i zwróciło tym bardziej ich uwagę na powieści Emiiy i Annę, sygnowane tym samym nazwiskiem.