89671 IMG"40 (4)

Druga forma kontroli nosi nazwę reprezentacyjnej Stosując ją, nauczy, ciel odwołuje się do opinii r/cc/mków zespołu klasowego czy spółce mości uczniow skiej, najczęściej w postaci samorządu I tu pojaw ia się kwestia autentyczności a reprezentatywności tego przedstawicielstwa, jak im jest samorząd Może on być prężnie współpracującym z wychowawcą ciałem doradczym i współdecydować o ważnych dla nich samych i kolegów kwestiach, może też jednak zamiast być szkołą demokracji i współdziałania dla dobra ogółu, stać się karykaturą w postaci opisywanej przez A. Kamińsk i ego²-'* tzw kliki, lub grupą wybrańców nauczyciela, nic reprezentujących w rzeczywistości nikogo, a wyróżniających się jedynie tym. że łatwo nimi manipulować. Podobną do samorządu formą kontroli jest wprowadzenie okresowej refleksja w grupie dotyczącej spornych zachowań, tak uczniów, jak i wychowawców czy nauczycieli w drodze tzw. sądu koleżeńskiego. Rozwiązanie to. stosowane już przez Janusza Korczaka²-⁷, nie doczekało się jednak takiej popularyzacji jak samorząd.

Trzecia forma kontroli o charakterze demokratycznym nazywana jest komitetową. Tutaj decyzje podejmowane są przez większość, która wypowiadając się na temat określonej kwestii w formie dyskusji, przychyla się do pewnych rozwiązań, a następnie narzuca swą wolę mniejszości. Rozwiązani* takie mają niestety charakter pozornie demokratyczny, choć aą miniaturą procesów społecznych (w państwach demokratycznych w ten sposób wybierany jest prezydent, a także przedstawiciele ciał ustawodawczych, takich jak sejm czy senat, ale już nie rząd. tworzony przez prezydenta z reprezentantów dominujących w obu izbach, najpopularniejszych ugrupowań politycznych). W szkole drogą glosowania często podejmuje się decyzje, z którymi nic wszyscy uczniowie się godzą, co za tym idzie, przedsiębiorą środki mające na celu ich wycofanie. Głosowanie jest popularną, choć wcale nie najlepszą formą wyboru samorządu klasowego O ile bowiem publiczne zgłaszanie kandydatur na określone stanowiska ma sens. to takież głosowań i c staje się niejednokrotnie źródłem nieporozumień w obrębie klasy.

Ostatnia forma zwana forum, gdzie decyzje podejmowane są w drodze otwartej dyskusji, wymaga dużej dojrzałości uczestników takiej debaty, jak i bardzo dobrego kierowania procesem komunikacji przez nauczyciela. W przeciwnym wypadku dyskusja taka często zmienia się w nicprzynoszącą ¹

litych UiaiUnfctywnyrh rcTułrmńur spraągfcą. której cśdassa sąwzapaw. m pretensje i waśni^{2 3} jej anMaikśw, wychodząn 4bko poaa sytuacyjny kontekst i ciągnąc² się nieraz latami. Łatwo moZ² dojść do sytuacji, w której demokratyczne kierowanie zmienia się w leseferyzm, brak jakiejkolwiek kon² trok and pocryDamasm uczniów. PranŁc. w graprecaęeto.wszyrey"owca jnkT. zatem sjmtecja taka snoteprowaditó do dyfigjiodpowiiftńsbreirtm

podjęte działania. Ni² oznacza to oczywiście, lanie należy w pracy z dziećmi i młodzieżą posługiwać się demokratycznymi formami kontroli, ich stoao-wńejcAiafc wymaga dażej wprawy Mo fwiaifc a—ia w strony nauczyciela, a także pewnego poziomu dojrzałości społecznej i emocjonalnej ze strony uczniów.

Ideologie edukacji a wartości

Ostatnią propozycją dotyczącą przedstawienia ideologii edukacji jest klasyfikacja, która za podstawę ich wyróżniania uznaje kryterium, jakim są wartości Jest to podział niezwykłe ogólny i mający zarazem najszersze implikacje dla teoretycznego ujęcia założeń wychowawczych, jak i praktyki edukacyjnej.

Autor tego zestawienia¹" przedstawia za M. Szymańskim¹¹ ideologie jako

(...) kłuci do interpretacji świata i wyjaśniania tego. co się w mm dzieją ( ] są la² (rfeotogie) podstawą różnorodnych działań praktycznych oraz wyznacznikiem określonych zachowań społecznych.

W opracowaniu tym zwraca się uwagę na fakt, tc ideologie są nośnikami wartości, poglądów czy wyobrażeń o święcie, a ponieważ odnoszą się do emocji i osobistych nastawień, nie podlegają dowodzeniu czy empirycznej weryfikacji w sensie logicznym. Ideologie można akceptować, odrzucać, głosić, zwalczać, nic można jednak uzasadnić ich słuszności.

240

1

A K---Mki ^r ----V* —V I*-*— ' —^J---f—----^- PZWS Wuimwj 1963

“* J Korczak,    . Lli2. NK. Warwawa IMS.

2

» tewnta.²^—    opxit.².74.

3

• VI S/ynuniki n %p,U,:esmr < ²r ‘lagM wSUftwr - rtitmmJiMmn u n in fc—Su. (■ |

ŁhcMMik ItmĄ+umremm² ... TesmMwaAWssświ|NW) T i i i j '^{2 1} —1996.² 152-