94282701 djvu

FIZYOLOGFA ZMYSŁU SŁUCHU 607

jej natężenia, czasu trwania i kolejności, wypełniają więc one czynność energiomierza.

Przy ruchach prostolinijnych nie przychodzi do przesuwania się endolimfy, nie przychodzi do podniet zakończeń nerwowych w grzebieniach bańkowych (crista ampullctris), ruch ten działa atoli jako bodziec na plamki słuchowe, powodując odpowiednio do ustawienia głowy różne ułożenie piasku usznego w stosunku do leżącej pod nim tkanki nerwowej. Ucisk piasku na podłoże będzie różny, odpowiednio do ustawienia głowy; organ ten więc służyłby do uświadomienia położenia głowy w stosunku do pionu (Mach, Breu-er). Za tern znaczeniem otolitów przemawiają doświadczenia Breu-era na ludziach. Pewne ustawienia oczu są bez wątpienia zależne od położenia głowy w stosunku do linii pionu. I tak n. p. u ślepych, pochyleniu głowy ku przodowi towarzyszy podniesienie płaszczyzny patrzenia w stosunku do głowy, przy przechyleniu zaś głowy ku tyłowi występuje odpowiednie do tego obniżenie płaszczyzny patrzenia. U ludzi widzących nie występują powyższe ruchy oczu. U nich przy przechyleniu głowy ku stronie prawej lub lewej spotykamy obrotowy ruch oczu naokoło ich własnej osi. I te ruchy oczu, zdaje się, są zależne od zmiany położenia głowy do linii pionu.

Możnaby przypuszczać, iż zdolność ta uświadomienia położenia głowy do pionu t. j. do kierunku siły ciężkości zależy od zmysłu dotyku. Przeciwko temu jednak przemawia doświadczenie, iż jeżeli zanurzymy się w wodzie, wtedy^ wrażenia dotykowe znikają, pomimo tego atoli pozostaje zdolność oryentacyi co do pionu. Z tego już musimy wnosić, że w organizmie naszym znajduje się organ zmysłowy, oddziałujący na wrażenia kierunku siły ciężkości czyli linii pionu nawet wtedy, gdy przestają działać zmysły dotyku i wzroku. Ze siedzibą tego zmysłu jest labirynt, za tern przemawia dalej spostrzeżenie (James), że głuchoniemi, u których skutkiem zniszczenia błędnika nie spotykamy zawrotu obrotowego, jeśli ich zanurzymy w wodzie przy zamkniętych oczach, tracą poczucie położenia ciała do pionu i doznają uczucia zawrotu głowy.

To byłyby najrozmaitsze hipotez y tyczące się czynności przedsionka, a mianowicie t. zw. plamek słuchowych. Łączą się one do pewnego stopnia z hipotezami czynności przewodów półkolistych. Badania nad czynnością przewodów półkolistych obejmują już obecnie ogromną literaturę, są ściślejsze i dokładniejsze.