Image001701

poczęty wyraz mi (?) zmieniono w: błyszczała; mika: mica. 5 dopisane u góry: do po podobny. 5 to jest: jest to, na niej dopisane u góry po rozciągniętą. 7 wiewiórczą: wywiórczą [w druku wiewiórczą]. 8 udawayą: udawając:

Strona 88. W. 10 po ostrzem dodane: „aż do krwi” zamiast zwrotu tego, przekreślonego po słowie brzuch; w. 11 dają po ofiar przekreślone, pomieszczone na końcu zdania po wyrazie: odpowiedzi. W. 13 (Powszechnie) Po ludów dopisane u góry: „będących” zamiast skreślonego tego wyrazu w w. następnym. Na marginesie dodano po skreślonem: „będących” „powszechnie”. W. 15 jakimkolwiek nazwiskiem poprawiono na: jakiemkolwiek [w druku: jakimkolwiek], 16 łapek przekreślone, potem jednak przywrócono z powrotem. 18 Po uszka zniesiono przecinek, niepotrzebnie oddzielający ten wyraz od: wy wiórek. W. 19 zamieniono przecinek między szczurów—-sobolów na: „i”. Strona 469, w. 3 ciała wymalowane odrysów: po ciele namalowane. 4 po naiwięc.ei dodane u góry „są”. Używane: używanemi. 5 „gonki i piórka” przed „zwierząt” przekreślone i przeniesione jako „ogonków i piórek” przed „używają”. 7 (Po brzegach) z czer-wonemi wyłogami.

Strona 89 (czerwone wyłogi): po brzegach [te 2 wyrazy nieprzekreślone, chociaż nie weszły do tekstu]. Tytuł rozdziału 29 [30] Przyjaźń w tej epoce zmieniono na: Przyjaźń w epoce drugiei. W. 13 tylko przekreślone, dodane po: „miewał". 14 Zdanie o przyjaźni przyjęło w końcu takie brzmienie: Lecz tu dwóch raz sprzyjaźnionych iuż na zawsze (byli nierozdzielni niejako) (sławili się) jedną osobę czyniło [w druku: uczyniło]. 19 który z nich: jeden; w nieprzyjaciela ręku uwiązszy: przez nieprzyjaciela schwytany. Str. 470 n. i jego był: go; tracić swoją: poświęcić własną. 2 nawet: i.

Strona 307. W. 21 po siowie Opinja dopisano u góry: dworów niszczeniem poprawiono na: zniszczeniem. W 23 po opinja dodano u góry dworójw te. Strona 223 w. 3 ona: taż opinia.

Strona 308. W. 8 po flotami a w w. 9 po racami skreślono przecinek. 14 Po nazywając dodano u góry: to, a w. 16 po opinia: pod jednodzie-stwem. 17 po rozumie dodano na marginesie: na sprawiedliwości. 19 prawdach: prawdzie.

Strona 309.    21 po obrażona skreślono: opinja. 22 szałem: z szałem.

Po rozdziale 66 nie ma wpisanego do rękopisu rozdziału 67. Staszic pomieścił w tern miejscu następującą uwagę: „Partz karta 283. Rozd. 67 (poprawiono z 66) Honor.” W nagłówku „Rozdział 67” 67 przekreślone i poprawiono na 68, jako oznaczenie nowego rozdziału. Z nowego rozdziału wypisanych jest tylko kilka słów: „Wolność, słowo pełne obłąkań. Najwięksi Rodu”. Słowa te przekreślił Staszic, a w miejsce ich wpisał: Wolność, której zasadą nie jest sprawiedliwość, iest słowem czczem, słowem pełnem obłąkań. Najwięksi”. Na tym wyrazie urywają się fragmenty rękopiśmienne Uwag.

VIII POPRAWKI STASZICA W TEKŚCIE DRUKOWANYM

Oprócz poprawek w rękopisie, dokonał Staszic w tekście drukowanym Rodu ludzkiego szeregu poprawek, prostując błędy, jakie wkradły się do druku *. Jest ich stosunkowo niewiele; wymieniam je poniżej dla całości obrazu.

W tomie VII są tylko trzy poprawki: na str. 5 w uwadze o wierszu, użytym w Rodzie ludzkim, przekreślił Staszic wyraz „pięciomiarowy” przy wyrazie „wiersz”, w zwrocie zaś „w trzech ostatnich sylabach” poprawił „ostatnich” na „przedostatnich”. Na str. 195 w niefortunnem zdaniu: „wytrzyszczone oczy, z nich sterczą zęby”, poprawił „nich” na: „ust”, dające jedynie sens. Poprawka do w. 12 strony 405 jest uwzględniona w omyłkach druku.

W tomie VIII jest tylko jedno sprostowanie, a mianowicie w końcowym „Wykazie” tomu sprostowano mylnie podaną liczbę rozpoczęcia księgi XIII z 225 na właściwą 255.

Najwięcej sprostowań Staszica jest w tomie IX, przyczem kilka jest sprostowanych według spisu pomyłek druku, pomieszczonego przy końcu (są to poprawki

na str. 8, 34, 48, 76, 84, 89, 103, 158, 166, 168, 173, 228, 231, 255, 301).

¹ Do Rodll ludzkiego zakradły się liczne omyłki druku, sprostowane na końcu poszczególnych tomów; w tomie VII spis omyłek obejmuje 6 stron, w tomie VIII—3 strony, w tomie IX—4 strony.

16