img040 (23)

ODMIANY ALFABETU ŁACIŃSKIEGO.

■    ,    . • t    '

KAPITAŁA MONUMENTALNA, ELEGANCKA KAPITAŁA ICSIĄ2KOWA I KAPITAŁA CHŁOPSKA

Omówiliśmy wyżej rozwój alfabetu łacińskiego par excellen.ce, to jest pisma „monumentalnego”. Nazwę swą zawdzięcza ono faktowi, że używano go przede wszystkim w inskrypcjach monumentalnych. Nazywa się je także pismem „lapidarnym”, jako stosowanym głównie do kucia w kamieniu, lub „kwadratowym”, ponieważ składa się z prostych kresek, połączonych przeważnie pod kątem prostym. Bardzo często nazywa się je również .kapitałą’’.

Trzy główne odmiany kapitały znane w czasach rzymskich to: 1. kapi-' tała monumentalna; 2. elegancka kapitała książkowa, o literach nieco, rzecz jasna, zaokrąglonych i mniej sztywnych od liter kapitały monumentalnej; 3. kapitała chłopska, nie tale starannie opracowana jak pismo monumentalne ani tak okrągła jak kapitała książkowa. Kapitałą chłopską. szybciej i łatwiej można było pisać. Miała ona kilka odmian, takich jak chłopska kapitała rzymska, chłopska kapitała obrazkowa i chłopska kapitała książkowa.

PISMA KURSYWNE

Tymi rozmaitymi stylami można się było posługiwać wtedy, gdy pisano piórem, ale w życiu codziennym, wraz z ciągłymi modyfikacjami mającymi na celu zwiększenie szybkości zapisu, rozwinęło się pismo kur-sywne, czyli pismo ręczne, służące do pisania rylcem ńa 'tabliczkach woskowych, do pisania graffiti, tzn. do , wydrapywania lubi malowania'/ napisów na wazach, ściandch itp. * Prędkość przekładano w tym wypadku. nad czytelność. Kursywa miała kilka odmian, z których naj- -ważniejszymi były kursywy z Pompei i Alburnus Maior (pochodzące^-;A; z I i II wieku n.e.). Przetrwało, zaledwie parę tabliczek woskowych, głów-nie z Pompei i Alburnus Maior (Voeroes Patak) w Dacji. Ogólnie rzecz biorąc, starożytne rzymskie pisma kursywne można podzielić na: 1. ma-juskułę-kursywną; 2. minuskułę kursywną; 3. minuskułę półkursywną.

PISMA MIESZANE

Oprócz pism monumentalnych i kursywnych było wiele odmian, cych pewne właściwości każdej z tych. grup. Należały do nich: ]

mają-

• PÓJr ; /

znaki tś"

kursywne pisma monumentalne i książkowe, które zawierały pewne kapitały i pewne znaki kursywne lub pólkursywne; 2. wczesne pismp|||

tluni.pill

. i|g

Kursywa była również pismem dokumentów administracyjnych (przyp.

z NovIlia-

pjceńska stela nagrobna (około 550 roku p.n.e.)

!

j■: Wczesne inskrypcje runiczne: grot * toczni z Kowla, IV wiek n.e. (a), grot ]' -_Czni z Brandenburgii (b), sprzączka i.^lVi-mose, połowa III wieku (c), trze-T.jt pochwy miecza z Torsbjerg, około j:;^k _r^Poku (d), „Złoty róg” z Gallehus, i'(_toło 400 roku (e), kamień z Tune z *. - deku (f), brosza z Charnay, V wiek

■---i brakteaty z Vidstęna i Tjorkoe

i .Szwecji z VI—VII wieku (h, i), in-..Jjrypcja nagrobna z!Kyoelevig w Nor-i ,cgii z VI wieku (j)

-    ■&'? i, : :    i--.-:, > :

■■    .;<V/^v'.^v WJsfea#