122 Pranemu Camt, ()df
fiu *, S.r.tfliwy poranek <Mulin Bonheur>), programy popołudniowe (Podano obłud <11 pramo e uwito >, Tuleń po anplehku <L‘Asslettc iwtilaiM>), programy popołudniowe dla dzieci (Hurra, już po lekcjach <Youpi 1'kole estfmie>) M aiymilują najważniejsze rytuały dnia po. wszedniego: rano - picie kawy i robienie zakupów (Targ Vlncenia Femlota <Lt ftuihlw de Ylncmt Temiot >), w południc jedzenie potraw przygotowanych w trakcie programów kulinarnych, wieczorem •-(miech w gronie przyjaciół, wypicie szklaneczki whisky, obejrzenie pro* gramu Co la wieczór (Sacrk Soirłe), u jeśli chodzi o noc - jest to odpowiednia chwila na Erotyczne pasje (Sexy Follies),,.
Odnośnik przestrzenny, Scenografia rodem z dnia codziennego; studio zmienia się w kawiarnie lub salon z kwiatami doniczkowymi i bibelotami na regalach wypełnionych książkami; wychodzi się na ulice (Tajemnicze memudlo <Lo specchio sepreio>), idzie się do mic* sikania osób uczestniczących w programie. Temat goszczenia U fajgojL w domu stal się prawdziwym toposem wypowiedzeniowym rozpoczynającym wszelkie programy; posługują się nim i nadużywają go seriale, równocześnie wykorzystywany jest on w programach-dyskusjach (Pytania w domu <Quesiiims a domicile>), w mifoh (ktoś puka do drzwi, gospodarz idzie otworzyć i staje twarzą w twarz z osobnikiem w kalesonach: „Myślałem, że to będzie program erotyczny" ~ „Ależ nie, chodzi o program egzotyczny": ujęcie zespołu grającego muzykę afrykańska .), w programach kulturalnych (wizyta u rodziny zukładników i Libanu, wizyta u matki pięcioraczków jtp,),
Nawet i/cić programów opiera się w coraz większym stopniu wprost na codzienności: opowiada się historyjki, jakie zdarzają się na co dzień (Tu niedziela <Domenica ln>), udziela się pożytecznych rad (Poranek, Uprawiajcie ogród i Mikołajem <Uno maliina, Jardinez avec Nicolas>, Dadou Babou - program dla młodych mam itp,), zgłębia się życie codzienne znanych osób (Mauiizlo Costunzo Show), porównuje się sposoby Życia: tematem francu*kn*niemieckiego magazynu zatytułowanego Yis-a-Yis, nadanego latem 1989 roku w trzecim programie telewizji francuskiej, było Zycie codzienne mieszkańców po obydwu brzegach Renu. Fikcja także poddaje się tej tendencji; postucie zbliżają się do przeciętnych ludzi, a dekoracje do naturalnego wystroju wnętrz. Australijski serial Sgsledzl (Uh Volsins) - jeden z najbardziej popularnych - byt kroniką codziennego życia trzech rodzin mieszkających na obrzcZu wielkiej aglomeracji. Paris Saint-Lazare, program Marca
Fiat, opowiada o pewnym listopadowym tygodniu na przedmieściu Pa-iyża. Przykłady można by mnożyć bez końca: Sąsiad sąsiadka (Volsin Voisinr), Marc i Sophie, Jaki ojciec, laki syn (Tel pere lei flis), Chłopcy z III c (I ragazzi della III c), Piątka z piątego piętra (I cinąue del ąuinlo piano), ogromna większość komedii sytuacyjnych. Natomiast wielka nowością w tym względzie jest j trze bojowe wejście dwóch tematów stanowiących dotąd w paleo-telewkji nieomal tabu: seksu i pieniędzy, tematów przecież wziętych z codzienności, które odtąd objęły swym zasięgiem cały ekran — począwszy od reklam aż po programy specjalistyczne. Nie trzeba zbyt długo oglądać telewizji, by skonstatować, że ilość nadawanych teleturniejów, telczakupów (TM& Shop ping), Ce-na jest gorąca (Le Jusie J*rix), Magazyn przedmiotów (Le Magazine de iobjet), Zielony dywanik ('Tapis vert), Koło fortuny (La Roue de la fortu-nr), Crapeggia dla was (Orappeggia per vol), Letnia telewizja Aiazzone (Ustalę televisione Aiazzone) Ud., programów z poradami dotyczącymi problemów linansowych, podobnie zresztą jak cykli czy filmów mniej lub bardziej sexy, wręcz pornograficznych, nie przestaje rosnąć. Dotyczy to w różnym stopniu wszystkich programów. Oto dwa spośród setek przykładów. W programie piątym telewizji francuskiej (La Ctnq) w czasie wiadomości o 12.30, po krótkim expose dotyczącym propozycji socjalnych M. Rocarda, zadano telewidzom następujące pytanie: „Czy rzeczą pilną i słuszną byłoby podwyższenie Panu (Pani) pensji?”; odpowiedzi podawano za pośrednictwem minitclu. Jeśli chodzi o seks, fakt, iż prowadzący program Małżeństwo z Dwójld (Marićs de VA 2) czuje się powołany do zadania swoim gościom, bez żadnych zahamowań, pytań w stylu: „Ody po raz pierwszy rozbierał Pan swoją żonę, jaką część garderoby zdjął jej Pan najpierw?”, jest już znamienny, ale najbardziej oczywistym znakiem tej ewolucji jest to, żc zaproszone pary nie wydają się być wcale zaskoczone pytaniem. Nikogo też nie dziwi widok tych samych par całujących się czule na zakończenie programu, pod czujnym okiem kamery, która kadruje ich w zbliżeniu,
W istocie cały system zachowań zostaje przewrócony do góry nogami. Ewolucję odczuwa się w programach, w których nadal dominuje chęć przekazania informacji widzowi. Analizując style komunikacji w dziennikach telewizyjnych, począwszy od lat sześćdziesiątych do dziś, Bautier (1986, 40-41) zauważa, żc uczestniczymy w przechodzeniu od osoby prowadzącej, funkcjonującej w „relatywnym oddaleniu” (zajmującej wobec publiczności pozycję porównywalną z „pozycją gwiazdy lub