kem60

IMIĘ 120

I)<> Norske Yikingcwenl, Jan Petcrscn, Kristiania 1919. Ze zbiorów biblioteki Muzeum Archeologicznego w Poznaniu.

Repr. L. Bemwski/Ajęencja Archiwum

Rękojeści mieczy wikińskich

z Geirstadiru”; zob. alfy) z norweskiej linii Ynglingów (prawdopodobnie żył w pierwszej połowie IX w.); chrześcijański władca stanowczo zaprzeczył temu poglądowi, co najwyraźniej miało związek z wyznawaną przez niego nową wiarą. Jeśli w ogóle jakiś porządek panował w imiennictwie północ-nogermańskim, to nie dotyczył on kobiet,

0    czym świadczy szczególna sekwencja re-

1    n karnacyj na: Swawa-Sigr ur i - Kara (zob. Swawa; Sigrun).

Czasem dziecko (chłopiec) długo pozostawało bezimienne, aż do jakiegoś nadzwyczajnego wydarzenia (zob. Helgi¹), czasem zaś właśnie jakieś nadzwyczajne zdarzenie powodowało zmianę imienia pierwotnego (zob. Holi). Do imienia regularnie dodawano patronimikon, czyli imię oclojcowskie, np. Helgi łljąmardsson („syn Hjorwarda”) czy Kara Halfda nardóttir („córka Halfclana”), ale także przydomek (auk-nefni) zwykle nawiązujący do spełnionego, niezwykłego czynu. Wedle relacji Saksona

Gramatyka sławny wiking Ragnar stał się znany jako lodbrók („Zgrzebne Portki”), gdy specjalnie odziany w wełniane i zlodowaciałe owijacze chroniące nogi zmierzył się z monstrualnym wężem strzegącym dostępu do królewny szwedzkiej I hory i jej skarbu (według innej wersji owijacze zostały nasmołowane i obsypane piaskiem). Czasem przydomek odnosił się po prostu do osobliwego wyglądu, np. —» Hroli znany był jako braki („Kołek”); wśród późniejszych historycznych postaci (władców) zdarzały się zresztą przydomki nader barwne, jak Erik blodyx („Krwawy Topór”), Harald blatąnn („Sinozęby”), Harald harfagr („Pięk-nowłosy”), Harald grdfeldr („Szara Skóra '). Magnus bcrfceltr(„Bosonogi”) czy Sigurd sf („Świnia”).

Nadający imię lub przydomek zobowiązany był do obdarowania tego, komu imię nadał, tak więc darem Swawy dla Helgie-go¹ było wskazanie miejsca ukrycia 46 mieczy z jednym szczególnej wartości. Zwyczaj ten miał najpewniej charakter ogólno-germański, o ile można sądzić /. przekazu Pawła Diakona w 1 księdze Historii Longobardów, gdzie odnotowano tradycję o zwycięstwie jako darze Gotana/Odina/Woda-na dla Winilów nazwanych przez boga Longobardami (zob. Geirrod-). W tym względzie całkowicie niestandardowe - i dlatego przesławne - było zachowanie Hrolfa, który. otrzymując przydomek, obdarzył pierścieniem biednego Wogga miast wziąć dar od niego.

Indywidualne nazwy (imiona) nadawano też najbardziej cenionym składnikom ruchomego majątku, np. psom (zob. Saur; por. Wigiego, ulubieńca Olafa l ryggwaso-na), bykom (zob. Himinhrjod; tzw. Pieśń o Thidrandzie i Thorhallu wspomina „bardzo mądrego” wołu noszącego imię Spdmann, czyli „Wieszcz”), a nawet cennym pierścieniom naramiennym (zob. Draupnir; por. Adils; Hrolf), przede wszystkim zaś elementom wyposażenia bojowego (wikiń-skiego), więc okrętom (zob. Skidbladnir), koniom (zob. Grani; Sleipnir), włóczniom (zob. Gungnir), mieczom (zob. Gram; Tyr-fing) i pancerzom (por. zbroję Finn siei f - „Spadek Finna”; zob. I Iroił). Źródła wymieniają historyczne nazwy wielu okrętów, / których niewątpliwie największą sławą okrył się Orrnr inn fangi („Długi Wąż”) zbudowany w 998 r. przez Thorberga dla Olała Tryggwasona. Głośne były także pewne miecze, jak np. Kuernbitr („Kąsacz Kamienia Żarnowego”) należący do króla Hako-na Dobrego i Hneitir („Zdobywca”) stanowiący własność Olafa 'Tłustego (Świętego).

INGJALD (Ingjaldr), syn —> Onunda z dynastii szwedzkich Ynglingów (zob. Yngwi¹). Mając sześć lat, podczas święta „środka zimy" (zob. kulty publiczne) w —> Uppsali, zmierzył się w jakiejś dziecięcej grze ze swoim rówieśnikiem, Alfcm, synem In gwara, i został pokonany. Wychowawca Ingjal-da, Swipdag zwany blindi („Ślepy”), uznał pupila za pohańbionego, więc nakarmił go wilczym sercem (zob. zwierzęta) upieczonym na rożnie. Od tej chwili chłopiec stał się podstępny i zły. Po śmierci ojca przygotował zwyczajową, ale niebywale wystawną ceremonię objęcia władzy. Na tę okazję wzniósł w Uppsali siedem budowli z siedmioma tronami i zaprosił siedmiu sąsiednich konungów, ale z zaproszenia skorzystało tylko sześciu, nie przybył bowiem Granmar, władca Sudrmannlandu (Sudr-mannland - „Ziemia Mężów z Południa”). Podczas intronizacji Ingjald, zgodnie z obyczajem, zaprzysiągł na turzy róg zwany „kubkiem Bragiego” (bragarfull; zob. Blagi¹) albo „pucharem ślubów” (zob. Hedin), że albo w dwójnasób zwiększy odziedziczone po ojcu państwo, albo zginie. Najbliższej nocy nakazał swoim ludziom podpalenie sześciu gościnnych domostw z wszystkimi ich mieszkańcami i tak wszedł w posiadanie ziem sąsiadów. Wkrótce potem rozpoczął wojnę z Granmarem, ale rozbity ledwo uszedł z życiem. Ze zwycięzcą zawarł pokój, pewnej jednak nocy napadł go ucztującego i swoim zwyczajem spalił żywcem. Powiadano, że dwunastu konungów omamił obietnicą pokoju i wszystkich ich za moi d owa ł. Na z wa 11 o go 1 n gj a lde m Podstępnym (illradi), ale w jego ręku znalazła się wielka część Szwecji. Był już starym człowiekiem, gdy wystąpił przeciw niemu Iwar Szerokie Objęcia, syn Halfclana ze Skanii. Ingjald, nie mając możliwości ucieczki, wybrał sławną śmierć. Wraz z córką, Asą, pośrednią sprawczynią śmierci I lalfdana, kobietą o charakterze tak podobnym do ojcowskiego, że dano jej przydomek Podstępna (:illrceda), upił wszystkich swoich ludzi, a potem podpalił domostwo i z całym dworem zginął w płomieniach (wydarzenie to hipotetycznie datuje się na początek drugiej połowy VII w.). W takich okolicznościach Ynglingowic stracili panowanie nad Uppsalą i Szwecją. Syn Ingjal-da, Olaf tretelgja („Karczownik”), osiadł w Wermalandzie na północ od jeziora We-ner, a gdy zginął (przez własnych ludzi ofiarowany —> Odinowi; zob. Domaldi), władzę nad wygnańcami, którzy opuścili Wer ma-land, objął jego syn, Halfdan Biała Kość. Ten podporządkował sobie Raumariki (dziś