35227 kem114

WlNGNIR I HLORA 226

De Norske Vikingesverd, Jan Petri sen, Ki istiania 1919.

Ze zbiorów biblioteki Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Rcpr. I.. Borowski/Agencja Archiwum

Topory wikińskie

—» An dwa ran aut owinięty w wilczą sierść. Wingi sfałszował jednak tekst i —» Kostbe-ra nie zdołała w pełni zrozumieć przesłania, ale przeczuwając podstęp próbowała zniechęcić Hogniego do wyjazdu. Podobnie zatroskana o los (iunnara —» Glaumwor wymogła na pośle przysięgę, że gościom nic nie grozi na dwor ze Al lego. Gdy jednak bracia dotarli na miejsce, Wingi chełpliwie przyznał się do krzywoprzysięstwa i ujawnił mordercze zamiary swego pana, a Gun-nar i Hógni zarąbali kłamcę toporami.

W wariancie opowieści (zawartym w sta-roecldaicznej Pieśni oAllitn) rolę posła Atle-go pełni nie Wingi, lecz dumny „połu-dniowiec” Knefród (Knefroór).

WlNGNIR I HLORA (Vingnir - „Wywijający (.Młotem]”, Hlóra - „Drżący Płomień’?), właściwie zupełnie nieznana para dzieci (?), chłopiec i dziewczyna. Tylko Młodsza Edda (Język poezji) wzmiankuje o nich jako wychowankach —» Thora. Być może do ich imion aliteracyjnie nawiązują przydomki boga:

Wingthor (Vingpórr- „Rzucający [Gromy] Thor’?) i —> Hlorridi (Hlórriói - „Ryczący Sprawca Burzy”? „Jasny Jeździec”?).

Wzmianka Snorriego najpewniej pozostaje w związku ze zwyczajem fosterażu polegającym na przyjęciu pod opiekę i wychowywaniu dzieci obcych, zwykle pochodzących z rodzin zależnych w sensie lennym (czasem pierwotnie wrogich), przy czym wychowankowie nie zrywali więzów z własnymi krewniakami i prawnie należeli do dwóch rodzin (inaczej niż w wypadku rozpowszechnionej w Rzymie adopcji, ale podobnie do społecznego obyczaju celtyckiego).

Bodaj najsławniejszy i historyczny w tym względzie przykład stanowi syn Haralda Pięknowłosego Hakon Dobry (zm. ok. 960 r.), który wychowywał się na dworze króla Wessexu Ethelstana (panował w latach 924-939 lub 925-940) i z tego powodu zyskał przydomek Aóalsteinsfósłri - „Wychowanek Adalsteina”, tj. Ethelstana. Nie jest wykluczone, że Thor był wychowawcą (fóstrfadir) dzieci olbrzymów. Jeśli tak, 10 Wingnir i I Hora byliby swoistym dubletem —» Thjall iego i —» Róskwy.

WlNGOLF (Vingólf- „Siedziba Szczęśliwości”), wzniesiony przez —> Asów wspaniały przybytek i jednocześnie siedziba —» Asynij. Z woli —» Odina w Wingolłie przebywała część poległych w boju bohaterów, —> einherjów.

Wingthor, Wing-Thor (Vingpórr,

Ving-fiórr- „Rzucający [Gromy] Thor”?), jedno z imion —> Thora. Zob. Wingnir i Hlora.

WlSBUR (Yisburr), siódmy władca (drót-tinn) Swejów (Szwedów) z dynastii Ynglin-gów (zob. Yngwi¹), syn -> Wanlandiego.

Poślubił nieznaną z imienia córkę Au-diego (Audi) i wszedł w posiadanie znacznego wiana, w skład którego wchodził m.in. złoty naszyjnik wyjątkowej wartości. Został ojcem dwóch synów, Gisla (Gisi

-    „Kijek do Nart’) i Ondura (Qndurr

-    „Narta”), ale wkrótce małżonkę i dzieci odesłał do teścia, sam zaś wziął za żonę inną kobietę i spłodził z nią —> Domal-diego. Porzucona niewiasta wynajęła wiedźmę Huld (Iluld), która jęła snuć czary przeciw Wisburowi (zob. magia). Gdy Gisl i óndur liczyli sobie, odpowiednio, dwanaście i trzynaście lat, wyprawili się do ojca z żądaniem zwrotu matczynego wiana. Spotkała ich odmowa, więc odeszli rzucając na złoty naszyjnik klątwę mającą spowodować śmierć najlepszego w ojcowskim rodzie (zob. Agni). Po powrocie do matki wyprosili u Huld magiczną pomoc w dziele zamordowania rodzica, czarownica zaś przyrzekła spełnić życzenie młodzieńców pod warunkiem, że zaakceptują ojco-bójstwo jako stały element dziejów Yng-lingów. Bracia wyrazili zgodę, zebrali drużynę, wyprawili się do —» Uppsali, w nocy otoczyli ojcowskie domostwo i żywcem spalili Wisbura.

Świadczące o najściślejszej bliskości imiona braci-ojcobójców, Gisl i Ondur, mają swoje dość liczne paralele indoeuropej-skie, jak Bun („Pień”) i Mecon („Korzeń”) wspomniani w irlandzkiej „sadze” Uprowadzenie stad z Cuailnge czy polscy baśniowi bohaterowie Waligóra i Wyrwidąb. Na gruncie germańskim najsławniejszy w tym względzie przykład stanowią Hengist („Źrebiec”) i Horsa („Koń”), w czwartym pokoleniu potomkowie Uodena (Wodana, Odina), znani m.in. z I księgi Historii kościelnej narodu Anglów Bedy Czcigodnego. Mitologem zgodnych braci (bliźniaków) jest stosunkowo późnej proweniencji. Zob. Alf i Yngwi.

WOJNA Asów Z Wanami, jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach północ-nogermańskich bogów, na temat którego istnieją dwie różne w szczegółach tradycje.

Staroeddaiczna Wieszczba wólwy powiada, że przyczyną wybuchu konfliktu, w ogóle „wojny pierwszej na świecie” (follangfyrst i heimi), były wielokrotne zabójstwa dokonywane przez —> Asów na —» Gullweig, za którą ujęli się —» Wanowie. Zbrojny konflikt rozpoczął —> Odin rzucając włócznią w stronę wrogów, co było rytualnym gestem poświęcającym przeciwników bogu wojny (zob. Gizur). Zdaje się jednak, że przynajmniej częściowy sukces odnieśli Wanowie, bowiem „wał twierdzy Asów po-walon został”. Tę skromną informację uzupełnia Młodsza Edda (Język poezji): wrogowie odstąpili od działań wojennych i zawarli przymierze spluwając do jednego naczynia, ze zmieszanej zaś plwociny stworzony został —» Kwasir, uwieczniający zdarzenie widomy znak pokoju i sojuszu.

Z kolei wedle Sagi o Ynglingach Odin „poszedł wojną na Wanów”, ale napadnięci stawili twardy opór i zwycięstwo chyliło się to w jedną, to w drugą stronę. Przeciwnicy wzajemnie niszczyli swoje kraje, aż w końcu zaczęli mieć tego dość. Zawarli więc pokój i wymienili się zakładnikami: Wanowie dali swoich najlepszych, —> Njor-da i —> Freya (u dotychczasowych wrogów zostali oni kapłanami-ofiarnikami, blótgo-óar), a wraz z nimi do —> Asgardu dobrowolnie (?) przybyła —> Freyja, Asowie natomiast do —> Wanaheimu odesłali —» Hóni-ra, rekomendując go jako wybitnego wodza, i, deklarując dobrą wolę, za towarzysza przydali mu —> Mimira. Wanowie docenili ten gest i zrewanżowali się odsyłając dodatkowo do Asgardu Kwasira; w ten sposób za dwóch swoich Asowie zyskali cztery wybitnie wartościowe osobistości. Zakładnicy Wanów zasymilowali się z Asami, a zjawisko to dotyczy przede wszystkim Freya (i Freyji).

Mit interpretowano jako sakralną opowieść o konflikcie autochtonów (zob. Firmować) i przybyszów (Germanów) albo walce starego i nowego kultu, jako wspomnienie o waśniach plemiennych oraz echo rozwarstwienia się społeczeństwa na wojowników i producentów. Ostatnie badania