P1240483

ułatwiają brązowe 1 I«1um zapinki, • niekiedy tet inne wyroby nawlą-tające do kultury lateńskiej

» fasie drugiej, v ciągu III okresu epoki brązu grupa iląska przeżywała pierwazy okres znacznego roi woju. *ialy w tyn csaaie miejsce przesunięcia grup ludności na delsse tereny, co zapoczątkowało rozwój dalssycb lokalnych podgrup /u.In. w Caechach esy w sachodniej Pałopol-sce/. V fasie trteciej nastąpiło, jak modna sądzić, imniejssenle tlę aktywności omawianej grupy. Ponownie v fasie cs war tej nastąpił silny roswdj i grupa śląska wysunęła slą na osołowe miejsce wśród grup zaliczanych do kultury łużyckiej, Roswdj ten osiągnął swój punkt szezy-to wy w fasie piątej i uległ sałaaanlu w wyniku najasdu scytyjskiego.

W fasie tsdstej grupa śląska była jut snaesnie osłabiona i nie oddziały wał a na inne terytoria.

v obrąbie grupy śląskiej silnie roswiJała się wytwórczość w różnych dtiedzinacb, w tym takśe produkcja metalurgletna.. Stwierdza się smaczną gęstość osadnictwa. Poczynając od najmłodszego okresu opoki brąsu wznoszono tu grody. Przez cały czas roswojo grupy, śląskiej, niemal bez wyjątki obowiązywał ciałopalny obrządek pogrzebowy, a zmarłych składano na dużych, długotrwale ubytkowanych cmentarzyskach. Grupa śląska przez prawie cały czas swego roiwoju oddziaływała aa grupy sąsiednie 1 przyczyniała się do rozprzestrzeniania stylu śląskiego w innych współczesnych jej grupach, zaliczanych także do kultury łużyckiej.

Drugą dużą jednostką terytorialną, której rozwój, potrafimy prześledzić od schyłku n okresu epoki brąsu aż po. okres lateński włąciał t. jest grupa sasko-łużycka. Zajmowała ona obssar Saksonii wraz s łoży caai, zachodnią partią Dolnego Śjąska, wschodnią Turyngią 1 sięgała do północnych i zachód niob CssOh. Podobnie jak w obrębie grupy śląskiej, tak 1 w grupie sasko-łużyckiej, wyróżnić nośna terytoria, na których koncentrowało się osadnictwo, porozdzielane pasmami górskimi lub łasymi stref sal rozrzedzonego osadnictwa. V omawianej tu grupie sośaa wyraźnie wydzielić kilka podgrup lokalnych.. Podgrupa saska saj-■owała wschodnią część Saksonii, a osadnictwo grupowało się zwłaszcza nad Łabą, na odcinku od Dresna po miasto Kiesa. Podgrupa.lipsko-alten-barska /zwana teś Blbe-Kulde-Gruppe/ zajmowała zachodnią część Saksonii, położoną we wschodniej części dorzecza Białej BI stery 1 w dorzeczu Huldy, w okolicach Lipska 1 śltenburga. Podgrupa górnołuśycka zajmowała Górne Łożyć« i w jej obrębie można wydzielić dwa wyraźniejsze skąpieniu osadnicze: zachodnie nad górną Sprawą w okolicach Budziszy-aa 1 wschodnie nad górną łysą Łużycką, w okolicach Zgorzelca i Żyta-wy. Podgrupa dolnołuśyeka zajmowała tereny Dolnych Łużyc, w okolicach _aJcUbttti, Porstu, Gubina, Lubska i Ur. Takie 1 tutaj wyróżni* można gapienie nehodnle nad Sprewą 1 wschodnie nad dolną łysą Łużycką. Pod-_frttpa wschodnio tu ryńska, najbardziej ku zachodowi wysunięta, reprezen-towuia Jest prsea grupowania stanowisk w dolinie górnej Solawy, w kot* llale togtlandu 1 w okolicach Cery nad Białą listerą..Do podgrupy tej nawiąiuje w pewnym stopniu małe zgrupowanie stanowisk s Kotliny Chebo-iltj nad górną Obrsą w zachodnich Czechach. Teren północnych Czech, aaż Łabą sajmowała podgrupa półnoenoeseskm. Do grupy sasko-łuźyckieJ zalicza się teś obszary rozciągające się nad dolną Czarną Rlsterą 1 pomiędzy tą ratką a Łabą, ograniosone od północy przez wzniesienia fllsingu.

Grupa saako-łużycka uformowała się u schyłku II okresu epoki brązu 1 w jej rozwoju wyróżnia się pięć faz w obrębie epoki brąsu, a trzy dalsze fasy we wesesnej epoce żelaza, gdy grupę saako-łutycką określa mif zlane2 grupy białowlckiej. Kie wszystkie wyodrębnione fasy rozwojowe można prześledzić na terenie wszystkich podgrup lokalnych. Pełny cykl rozwojowy uchwytny jest Jedynie we wschodniej Saksonii i na Górnych Uśyoach. Od fazy drugiej zaczęły się rozwijać podgrupy llpsko-•altesburska, północnoczeana 1 dolnołuśyeka. Na terenie Turyngii wschodniej kultura łużycką pojawiła się wprawdzie już w III okresie epoki brąsu, ale rozwój Jej nastąpił dopiero w ciągu fazy trzeciej, a już w fazie następnej teren ter dostał się pod wpływy kultury unstruckiej, co przyczyniło się do zaniku osadnictwa kultury łużyckiej w znacznej części wschodniej Turyngii. We wczesnej epoce śelasa poszerzył się zasięg grupy /fasy/ białowlckiej ku północy nad dolną Sprewę i wzdłuż biegu Łaby, aż po Starą Marchię. O schyłku okresu halsztackiego zasięg grapy blałowtckiej ulega ograniczeniu i fasa ósma uchwytna jest tylko as Górnych Łmżycach i we wschodniej Saksonii.

ludność grupy sasko-łużyckiej nie osiągnęła takiego poziomu ros-woju, do jakiego doszła ludność grupy śląskiej, ale reprezentuje, zwłaszcza w fazie białowlckiej wysoki stopisś zaawansowania kulturo-•ego w różnych dziedzinach. Począwszy od młodszego okresu epoki brąsu budowano tu grody, wykorzystując naturalne warunki obronne, zarówno w strefie nizinnej, jak i wyżynnej esy górskiej. Przez cały czas ato-•owano ciałopalny obrządek pogrzebowy. Jedynie, na zachodnich peryferiach pojawiały się pochówki szkieletowe jako wynik oddziaływać se strony kultury unstrucklej. W starszych fasach licznie występowały kurhany zbudowane z ziemi i kamieni. V famach młodszych upowszechniły tlę onentartyska płaskie.

la północ od sasięgu grupy sasko-łużyckiej 1 na północny zachód od grupy śląskiej, wyodrębnia się grupę brandenbursko-lubuską, która ujmowała wschodnią część Brandenburgi i, Siemię lubuską i zachodnią

S3

Cl