23303 skanuj0040

i lak opuści. I lak dalej. To co najwyżej można w takiej sytuacji agHiftg w takim czy innym zakresie - stosować wobec takich „naznaczonych*^; opiecznych jakieś techniki neutralizujące ich wypaczone, wrodzone zaiwania, w postaci technik psychoterapeutycznych, psychoanalitycznych*^; leczenia psychiatrycznego.

Niewątpliwie bardziej obiecującymi poglądami na naturę ludzką* w kot tekście sensu oraz efektywności praktyki pracy socjalnej, byłyby kcncą^j poznawcza oraz humanistyczna.

Opowiedzenie się za koncepcją poznawczą na ogół oznacza* człowiek jest układem przetwarzającym docierające do niego infomaj i jego zachowanie — w dużej mierze — zależy od posiadanej przez niego miedzy. W tym kontekście, pracownik socjalny - zwolennik psychoiogi|8j| znawczej - powinien gros swojej pracy poświęcać edukacji, kształetoit j oraz podnoszeniu świadomości społecznej swoim podopiecznym, jjlką powinien sukcesywnie dowiadywać się jak się musi zmienić, aby pokpśźjfc! swoją życiową sytuację; od jakich warunków oraz czynników zależyjjejo j „los"; czego powinien się nauczyć, aby mieć wpływ na bieg zdarzdg||2J wiedzę oraz umiejętności powinien nabyć, aby mieć szansę normalnego życia itp., itd.

Wreszcie sytuacja, gdy pracownik socjalny dostrzega podopiecznego^ przez pryzmat psychologicznej koncepcji humanistycznej wiąże się? p> glądami, zgodnie z którymi zasadniczymi mechanizmami oraz czynni® działań ludzkich jest naturalne dążenie człowieka do samoreąlizacjfc|f||j urzeczywistnienia oraz aktualizacji swoich potencjalnych sił, oraz szans. Ma on w tej koncepcji naturę raczej dobrą i „tylko" niekórajpj warunki życia oraz socjalizacji mogę wyzwolić w człowieku głęboMit^ ukryte, najgorsze cechy. W praktyce pracy socjalnej, wiara w tęgo ipdMjD'' ludzki potencjał powinna ukierunkować pracę na poclnuotowo-syi«gj ny stosunek do wychowanka, na tworzenie korzystnych warunkó^zw; jowych, na „wydobywanie” oraz rozwijanie dobrej natury, na uświadanuĘ roli i znaczenia własnej aktywności oraz samowychowania, samokszyjmij dla pokonywania przeszkód oraz trudności życiowych, czy wieszaj próbach wspólnego poszukiwania wartości jako zasadniczego eduasą® życia.

Zarysowane powyżej typy poglądów pracowników socjalnych ną mfi*. ludzką oraz wiążące się z nimi prawdopodobne ich postawy wotóppfr piecznych, w praktyce nie są zapewne jednorodne, ponieważ readkójg|fi| te oraz postawy są przez pracowników uświadamiane, czy wynikają ińltfc cjonalnego zamiaru ich stosowania. Stąd - w zależności od sytuąęjiftiłdal" subiektywnego nastawienia - pracownicy mogą eksponować oraz

'dwa, trzy lub nawet cztery rodzaje postaw - w skrajnej sytuacji - wobec Kjednego podopiecznego. Oczywiście najlepszym sposobem weryfikacji praktycznego spostrzegania natury ludzkiej przez pracowników socjalnych, v? trakcie realizacji zadań socjalnych byłyby rzetelne badania empiryczne w tym zakresie, których w istocie brak. Wynika to po części zapewne z faktu ! uiidności dotarcia do wiedzy często ukrytej, „prywatnej" lub nawet nieuświadomionej, która jednak w zasadniczym stopniu determinuje postawy ' oraz zachowania pracowników wobec podopiecznych. Na podstawie jednak ■pewnych wyrywkowych oraz pośrednich wyników badań np. nad charakterem społecznym czy cechami psychicznymi pracowników można wnioskować, iż wśród większości z nich zdają się dominować postawy behawioralne, Ettychodynamiczne, a dopiero w dalszej kolejności poznawcze oraz humani-; styczne. Gdyby prawdziwa była teza, iż pracownicy socjalni w swojej zawodowej praktyce opierają się głównie na psychologii behawioralnej (zapewne leż wypaczonej), wówczas nietrudno jest również wywnioskować jaki jest Bktyczny ich stosunek do podopiecznych oraz jakie są rzeczywiste efekty

Ketiologiczne, społeczne czy pedagogiczne tego rodzaju pomocy.

fcapewne w niektórych przypadkach bywa i tak, iż praktyczna wiedza teo-

_fana pracowników dojrzewa (jest uświadamiana) wraz z dostrzeganymi

■efektami pracy (tzn. osiągnięcia i wiedza się nawzajem wzmacniają oraz Weryfikują, głównie na zasadzie prób i błędów). Choć chyba lepiej byłoby, ' . aby konkretne efekty pracy socjalnej były funkcją wiedzy już uświadomionej r^oraz posiadanej, a także wiążącymi się z nią predyspozycjami oraz umiejętnościami zawodowymi. W tym kontekście zupełnie osobnym zagadnieniem, i; 'istotnym dla praktyki pracy socjalnej, jest kwestia: jakie elementarne treści .programowe powinien zawierać system optymalnego przygotowania kandy-datów do tego trudnego oraz odpowiedzialnego zawodu? oraz - z drugiej j Srany - jakie stosować merytoryczne kryteria selekcji osób do tego rodzaju : -phicy? Zagadnienia te omawiane są jednak w innej części niniejszego oprą-mpwania.

3.5. Struktura wiedzy założonej oraz znaczenie wiedzy niekompletnej

iftby realizować podstawowe cele i zadania na stanowisku pracownika Sinego, każdy pracownik powinien posiadać tzw. kanon niezbędnej wie-tego zakresu. W poprzednich fragmentach tego opracowania stwier-^my, iż pewnym minimum wiedzy którą pracownik socjalny powinien &ść przede wszystkim, są wiadomości dotyczące człowieka jako istoty 'gicznej, społecznej, a głównie psychologicznej. Jednocześnie uznali-

83