26316 skanuj0010 (375)

Din niektórych materiałów (ftp. żeliwo) wykres ściskaniu już prawic od samego początku ma charakter krzywoliniowy, nic można wiec mówić wtedy o stałym współczynniku sprężystości podłużnej przy ściskaniu. Dla celów praktycznych oporuje się jednak średnią wartością współczynnika i...

KSZTAŁTY. WYMIARY I WYKONANIE PRÓBEK

Do statycznej próby ściskania metali używa sję próbek w kształcie walcu. Średnica pierwotna próbki zależy od wymiarów i kształtu materiału, z którego pobrano odcinki prób. oraz otl maksymalnej siły ściskającej maszyny wytrzymałościowej. Polska Norma PN-57/I1-04320 zaleca stosowanie próbek o średnicy 10, 20 lub 30 mm. Wysokość próbek li do próby statycznej zwykłej powinna wynosić li = fc.5•*/„. Wyznaczenie /;_f. R₍ „ „j i H_t„ _} wymaga stosowania próbek o długości co najmniej trzykrotnie większej od średnicy pierwotnej. Od stosunku h/tl_n zależy stan odkształcenia próbki. Wiąże się to ściśle z, silami tarcia, które powstają między powierzchniami cholowymi próbki a płytami maszyny wytrzymałościowej. Tarcic powoduje*'powstanie irójkicrunkpwcgo stanu naprężenia, który przejawia się w nierównomiernym odkształceniu próbki. Zalecana wysokość próbek U = 3d_n do wyznaczenia i a nawet li = I0t/₀ pi7.y określaniu Ę, podyktowana jest wymiarami i możliwością ustawienia przyrządom pomiarowych. jak na przykład tensometru (usterkowego Martensa. Duża długość umożliwia wytworzenie jednoosiowego stanu naprężenia przynajmniej w części środkowej próbki, ale jednocześnie stwarza niebezpieczeństwo wybaczenia się próbki.

Stawiane są również pewne wymagania dotyczące wykonania próbek. Jednym z ważniejszych wymagań jest równoległość płaszczyzn czołowych (podstaw) oraz ich prostopadłość do osi próbki. Poza tym wszystkie powierzchnie próbek — szczególnie podstawy - powinny być dokładnie obrobione (zalecane jest szlifowanie tych powierzchni),

MASZYNA WYTRZYMAŁOŚCIOWA I PRZYRZĄDY DO POMIARU SKRÓCI Ń

Próbę ściskania przeprowadza się bądź przy użyciu zwykłych pras hydraulicznych, bądź na uniwersalnych maszynach wytrzymałościowych wyposażonych w silomicrz i urządzenie samopiszące. które rejestruje wykres ściskania. Schemat uniwersalny maszyny wytrzymałościowej podany jest w ćwiczeniu | -próba statyczna zwykła rozciągania metali. Co się tyczy płyktociskowyeli. to ich powierzchnie powinny być polerowane i twardsze od badanych próbek. W

M*.. i\i,łuiii ni# wyniki prób lilegmi zasadniczemu zniekształceniu na skutek mdlili mu nu odkształcenia się płyt. które utrudnia rozszerzanie się próbki oraz .li.n i ,|ul'.,T nżyikówanic płyt. Jedna z płyt dociskowych powinna mieć 11 _n tiuli I ullMy, k ló:y eliminuje punktowy styk między płytą a podstaw:) próbki i >. ul,uwili równomierne przyleganie. Środek krzywizny czaszy przegubu t .>li i, ,1,1 powinien |K>krywać się ze środkiem powierzchni styku z próbką. Płyty ¹    |„ , imiIui kulistego muszą mieć odpowiednie zamocowanie i prowadzenie

111, uiii|,|i:i> ińwnolcglość ich ustawienia podczas próby.

I'im»liliowo ustawienie próbki między płytami dociskowymi pokazano na it« li 11', próbki powinna pokrywać się z. osi:| obciążenia. Przy zwykle

........ li- prnbnrlt nie ma możliwości osiowego prowadzenia próbki i aby

'I'    "!• 1* i''kanie osiowe, trzeba płyty dociskowe ustawić równolegle. Trzeba

.....^.........wini:,' o ustawieniu płyty z przegubem kulistym. gdyżjnn skutek sil

¹ • •¹    kulfSIjijii powier/chniami przegubu niewykluczona jest możli-

iii 'tiktvtnwi|iuii Się płyt, Dokładność wskazań silomicr/a maszyny powinna

..... l*i>VMii|iHl!icj + V'.„. Do pomiaru .skrócenia względnego wyznaczę-

"*■' "l^|,"^w,"'l Itianicy plastyczności, a w przypadku gdy maszyna itic ma "■ l'l ^H,,|l '•"•in'piszącego, również do sporządzania wykresu ściskania, wyslar-" i'" I""* dok li 111 u ość pomiaru skrócenia próbki taka jak w czujnikach e""'"¹' •<» 'MU mm, W tym celu umieszcza się dwa czujniki zegarowi; .i- U' ■ pl> iniiil docisk owymi symetrycznie po obydwóch Mionach próbki. Takie ' " ^{M |,,V|111}' •v,ti||iików pozwala, oprócz dokonywanego pomiaru skróceniu.