Alkaloid zawarty w liściach Erylhroxylon coca, wyodrębniony przez ekstrakcję. Legalna produkcja w skali światowej, do celów leczniczych i naukowo-badawczych, wynosi ok. 2000 kg.
Kokaina jest alkaloidem o silnym, lecz krótkotrwałym działaniu miejscowo znieczulającym i zwężającym naczynia krwionośne. Poraża zakończenia nerwów czuciowych. Działa też ośrodkowo, poraża strefę hamowania OUN, powoduje ogólne pobudzenie z euforią. Z tego powodu jest nadużywana przez narkomanów. Nadużywanie prowadzi do uzależnienia (nałogu). Kokaina powoduje zatrucia ostre i przewlekle, których nasilenie zależy od szybkości przcuiknnia alkaloidu do OUN.
Doustna dawka śmiertelna kokainy mieści się w granicach 1-1,5 g, podskórna 200-300 mg.
Alkaloidy izocliiiiolinotu*
Bcrhcmia działa /ókioiiędnir i pr/.cci^haklcryjnie. Slosowa na inko środek pr/eci«biegunkowy i pr/cciupieniotiiinknwy ora/. iv oflnlmologii u stanach zapalnych lilon śluzowych. Występuje w CheUiłoniitni iwijin, llyilrnstis wnatlicnsis, Bcrheris
vtil|Sii rix.
C.licliiloniiia działa na OUN podoliuic lecz znac/nic slnhiej juk moiTma. Działu 1'o/kiire/Mjitco na mięśnie gkidkit*. iliihn pr/eriwhólnwo.
Jest olr/ymywana n poMnci czystej i wchodzi w skład preparatów pr/cciw-gkórczowyclt i fiingistatyr/nych (C hclifunjiin. C'hclivag) . Jest 1riic*rziu| ini(ol\cznq. Pólsyntelyc/.na pochodna ma slahe ilzialanie przeciw nowotworowe (llkriiin).
Morfina główny alkaloid maku. Otrzymywana /. opium i słomy makowej. Jest nnrkofyeznyni lekiem przeciw luilnwyni. Poraża ośrodek oddechowy (efekt |ir/.ei'iwkuv/.hnvy). W dawce Ml- 20 mg imziijelitowo loh doustnie stosowana przeciwbólowi) w wybranych jednostkach chorobowych: nowotwory, silne urir/.y, ostre bóle (rzew ne. Nuduż.ywuuu do celów narkotycznych /.whis/r/a w postaci heroiny (diaccłylnmorfinn). wywołuje silne uzależnienie.
Kodeiną ester metylowy morfiny- występuje w opium w małych ilościach. Irndnicj wywołuje przyzwyczajenie Stosowana jako lek przeciw kaszlowy i przeciwbólowy. Emetyna i ccfclina główne alkaloidy Ccphitełis. Ifwtiainiia (Ruhinceae). Działa pierwoloiakoliójrzu stosowana w czerwonce amchnwej.
____ ___________ __
Chelidonium mujus glistnik jaskółcze ziele pospolicie rosnąca wieloletnia roślina zielna. Ziele pochodzi ze sianu naturalnego i z upraw zawiera 0,3% alkaloidów. Surowiec ma działanie spazm ol i tyczne w obrębie jelit i oskrzeli oraz słabo uspokajające i żólciopędne (Cholagoga).
Gorzknik kanadyjski Hydmslis eanudittnm z rodziny .laskrowatych pochodzi z Ameryki Północnej w kłączu zawiera 2,5-6% alkaloidów i zocli i 110I i nowych.
W chwili obecnej korzeń jest sprzedawanych w sklepach zc zdrową żywnością jako środek o działaniu wielokierunkowym
Papaver somniferum
Opium, laudanum, makowiec stężały sok maku lekarskiego Papuwr siinm jurmn z rodziny 1'a/iareniceae uzyskany przez nacięcie niedojrzałych torebek nasiennych i wysuszony na powietrzu oraz dosuszony w temp. 60 "C\ Opium produkuje się z upraw maku w Turcji, Indiach, Iranie, Rosji, Chinach. Pierwsze wzmianki na lemat zastosowania opium jako Icku przeciwbólowego pochodzą z przed 6000 lal z zapisków Sumeryj.skich. Babilońskich i Egipskich. Zagęszczony sok mleczny lales jest formowany w kręgi lub bloki i zawiera ok. 10-12% morfiny.
Opium jest silnym Ickiem przeciwbólowym, p rzec i w ka szlowy m, spazinolitycznym, służy do otrzymywania morfiny i innych alkaloidów Rocznie oficjalnie produkuje się 1000 ton morfiny w celach leczniczych. Jest ona najsilniejszym znanym lekiem przeciwbólowym
Heroina jest pochodną morfiny po raz pierwszy uzyskano ją w 1874 roku (diacetylomorłinn).