37347 Zdjęcie0223 (2)

wykształcenie nauczycieli, ich praktyka, talent dydaktyczny, aktywność wychowawcza, autorytet, kultura językowa i moralna, postawy wy. chowawcze)⁹'

W związku ze złożonością sytuacji wychowawczych kształtuje się sprawa skuteczności wpływu wychowawczego danego środowalu na wychowanka. O skuteczności tej decyduje stosunek między stopniem wychowania intensywnego a ekstensywnego oraz pomiędzy wychowa• nietn okolicznościowym a wychowaniem przez życie Wobec Ufo skuteczność wpływu można by mierzyć siłą pierwszego nurtu Życia, związanego z ukształtowaną pod wpływem środowiska pedagogicznego sferą publiczną osobowości wychowanka, w zestawieniu / siłą przejawów nurtu dolnego, drugiego nurtu życiowego z jego podkulturą**, powstającego w sferze prywatnej osobowości wychowanka pod wpływem środowiska życiowego biosu oraz hamującego działania środowiska społecznego i kulturowego Rozwijająca się więc walka między nurtami życiowymi o górowanie i tworzenie ssę planu życiowego w sferze symbolicznej osobowości¹** (por. cz III roadr. I p 1 e), ostatecznie zależy od sity moralnej środowisk biorących udział w kształtowaniu wychowanków, szczególnie środowiska pedagogicznego agosu ora/ środowiska społecznego i kulturowego, właściwych dla kręgów etosu i jego instytucji wychowującej.

J. Morak ijffawjl yfzrsąyrd rtSM

Rozpatrując wychowanie suc od strony swobodnego rozwoju biosu lecz jako proces uwarunkowany śanswni uę ijtuaąi wychowawczych w samym życiu ipołsonwsa.gryk etoan społecznego, dochodzimy do ptobłemu istoty wpływu na wychowanka i jego postępowanie - przenikających się waajmnMC środowisk o rotaym kierunku oddziaływania. jak środo*, tiko pedagogiem: wychowawców, uodosmko wychowawcae domu i otoczenia społro—go. środowisko kułtnrowe i życiowe łsiou ta wiąże uę z ułą moralną, protaiemwfącą z każdego

» Ttmic. v iK- in

■ iw Djstitiik WMMMridihia.KaMiąnnnM^aM w 3l

‘“DE

Wydksmoi* Mł tsr I s. 17.

i tych środowisk, stwarzających całość sytuacji wychowawczych dla danego wychowanka Ową siłę moralną grupy lub środowiska nazywa się morale, ponieważ wypływa ona z przejęcia się normami postępowania danej grupy, stąd wysokie morale polega na zgodności między obowiązującymi normami etycznymi a faktycznymi poglądami i po-stępowaniem członków grupy, niski zaś poziom polega na rozbieżności uwrwj lub maskowanej w tym zakresie¹⁹¹ Wychowawczo rzecz biorąc, ważne jest w morale nie tylko stopień przejęcia się normami, ale także poziom i wartość etyczna norm postępowania.

Norma w ogóle określa powinność, to co w postępowaniu człowieka powinno się zrobić. Jednakże powinności te wynikają z różnych źródeł, które decydują o charakterze normy. Powinności więc mogą pochodzić I z dobrowolnego poddania się człowieka rozumowi, poznającemu (od/iwoic lub niegodztwość rzeczy zgodnie z naturą ogólnoludzką, co też prowadzi do właściwej normy etycznej, 2" - z uznania za wartość jakiejś rzeczy czy idei, co stwarza normę aksjologiczną (ideologiczną jako uznaną przez jakąś grupę społeczną) oraz 3 z ustanowienia uladzy lub z umowy celem utrzymania określonego porządku, jakiejś miary itp , co łez wytwarza normę stanowioną, czyli tetyczną (gr lilemi ustanawiam), jak w przepisach prawnych'⁹¹

W związku z powyższymi rodzajami norm etycznych, aksjologicznych I (etycznych ustala się trzy rodzaje zespołów zasad, które kierują postępowaniem ludzi Taki zbiór zasad negatywnych i pozytywnych, mających z.a zadanie regulowanie współżycia ludzi i rozwiązywanie zachodzących kolizji między nimi. prof. Sośmcki nazywa etosem i wymienia etos moralny (jednostki), etos grupowy i etos państwowy^,0J. Klot moralny jednostek wypływa / poczucia wspólnoty natury ogólnoludzkiej. stąd też nut wewnętrzną sankcję własnego sumienia, gdy zaś jest zacieśniony do idei humanitaryzmu i ludzkości, staje się moralno^{1 2} soą świecką, natomiast etos moralny rozszerzony na ideę Boga jako Prawodawcy i Najwyższego Dobra przybiera charakter religijny¹⁹⁴. Etos grupowy zaś tworzą wartości uznawane przez grupę społeczną, narodową, rasową czy też zawodową za normę postępowania obowią-

241

1

A. M a i v $ k. ¹A, Awv i    WanMwa J9GJ v 140.

‘ M Oiioii ile ZMbfOY r..:vXi o MraŚMin SinnMt 1047 s 105 b.

' tś Silioidl. r    kulotiMI juill»»m|>. dŁ CJC. S ¹1 B

2

Tbbbwi. %. 9<MOO