59808 PC110972

142 Magdalena Hatajcrak

o bardzo szerokiej skali różnorodności¹¹. Pamiętanie o tym¹ że proporcje pomię¹ ttey centrom a pograniczami ulegają żiwlaiild, daje z jednej strony szansę kultu¹ rom Mniejszościowym, a z drogiej utrudnia dotarcie tych kultur do szerszego społeczeństwa, jak przyznaje Krzysztofek, mniejszości etniczne muszą same sobie pomóc w autopromoeji, nie czekając, aż ktoś za nie to zrobi. Globalizacja oznacza co prawda większy nacisk na małe kultury, rzuca im wyzwania, ale za¹ razem daje wiele możliwości: Globalność stwarza potrzebę lokalu ości, a więc procesu określanego terminem ..glokalizacja”. Hierarchiczną relację; kultury centralne - kultury peryferyjne, zastąpiła relacja; kultura globalna - kultury lo¹ kalne, przy czym tę ostatnią rozumiemy zarówno jako kulturę narodową, jak i et¹ niezną czy regionalną - czyli kulturę tożsamości⁹. Sytuacja taka daje także moż¹ liwości budowania pożądanego wizerunku mniejszości narodowych, etnicznych czy językowych. Na budowanie wizerunku tych grup w danym społeczeństwie składać się będą wyobrażenia, jakie mamy o sobie (relacje mnlejszość-więk¹ szość społeczeństwa, mnicjszość-mnlcjszość), będące swego rodzaju mozaiką wielu szczegółów, §zyii wzajemnych relacji, poglądów, opinii i doświadczeń ko¹ munikacyjnyeh. Jest to proces długotrwały, na który wpływ mają kontakty bez¹ pośrednie, szczególnie w relacjach kultura globalna - kultura lokalna i media masowe.

Polskie społeczeństwo musi sprostać wyzwaniom, jakie niesie wielokulturo-wość Jak przyznaje Marcelina Żuber, w tym kontekście istotną rolę może ode¹ giąć brak kompetencji komunikowania międzykulturowego w naszym społe¹ ezeństwic. wynikający z jego zdecydowanej monokulturowości, słabej znajomości języków obcych wśród Polaków oraz mało intensywnych kontaktów z przy¹ Pyszami z innych krejów G wymiarze monokulturowości naszego społeczeń¹ stwa świadczy jego porównanie ze społeczeństwem Polski międzywojennej, w którym, zgodnie z wynikami spisu powszechnego z 1931 roku, mniejszości na¹ rodowe stanowiły od 30 do MU. populacji, podczas gdy obecnie stanowią około 2-3%¹ Polacy mają także niewielką wiedzę na temat grup etnicznych zamieszkujących nasz kraj Na tej płaszczyźnie ogromna rola przypada mediom, w tym przede wszystkim mediom publicznym To właśnie za ich pośrednictwem powin¹

pgtfyć upowszechniana w społeczeństwie wiedza o kulturze, historii i tradycjach jjrtfczcntowanych przez poszczególne mniejszości narodowe i etniczne. Tclewi-_zjapełni kilka podstawowych funkcji*, informacyjną, edukacyjną; powinna więc tworzyć platformę dla otwartej dyskusji politycznej i reprezentować różne poglądy polityczne oraz rclacjonowuć dzialunia rządu i instytucji politycznych, zgodnie z funkcją „psa stróżującego"⁷. Nadawcy publiczni powinni realizować wiele _;3(|_ań, które składają się na misję prezentowanych przez nich programów. Są l^cdc wszystkim zobowiązani do wspierania i stania na straży demokracji, co w wielu krajach europejskich wiąże się z promowaniem wielokulturowości i tolerancji wobec mniejszości etnicznych. Bardzo ważną cechą mediów publicznych jest uwzględnianie praw i interesów między innymi mniejszości etnicznych i narodowych⁸. Prawo dostępu do publicznych mediów znalazło się także w uchwalonej po 11 latach pracy ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym⁹. To właśnie między innymi media mają działać na rzecz zachowania i rozwoju tożsamości kulturowej oraz języka regionalnego. Powinny także stać się jeszcze bardziej pomocne w kreowaniu wizerunku mmej-Mości w Polsce. Media publiczne, będące swego rodzaju płaszczyzną do dysku-ui i godzenia różnych interesów, mogą pomóc w poznaniu, a następnie zjednaniu większości społeczeństwa wobec mniejszości i pozytywnym nastawieniu do tych grup.

Zanim jednak przejdę do szczegółowego omówienia roli środków masowego przekazu w kształtowaniu wizerunku grup etnicznych w Polsce, zwrócę uwagę ni pewne trudności definicyjne. W tekście tym będę stosować zarówno termin pupa etniczna lub narodowa, jak również mniejszość etniczna lub narodowa W różnego rodzaju dokumentach i opracowaniach, między innymi Krajową Rady Radiofonii i Telewizji oraz Telewizji Publicznej, przeważają te drugie nazwy. Zgodziłabym się jednak z Mirko Bogatajcm, przewodniczącym European Ethaic Rmadcasting Assóciation, że słowo mniejszość ma inną konotację niż społeczność, wspólnota czy grupa etniczna. Kwestie mniejszości nic są rozpatrywane ^fto w aspekcie ilościowym, ale także jakościowym. Pojęcie mniejszości jest TMi pewnym wartościowaniem¹ °. Tę opinię podzielają także przedstawiciele grup flftśccnych zamieszkujących Polskę.

Na jeszcze inną kwestię definicyjną zwraca uwagę Jerzy Smohcz, który Mata, te termin grupa etniczna jest bardziej odpowiedni niż grupa narodowa. f*dohmę jak ctniczność i narodowość. Uzasadnia to tym. że narodowość uźywa-jip| |i l umpie Wschodniej, zwłaszcza w Rosji, do określenia pochodzenia et*

OcMptca. IMbi lago defpMtęo’ Model puNnaiy h postfoomwiwfwcaiię Europie Srodko H MHMjjS 200).    0$,

HMlir. s 72-77.

B »'ww.n*ś*w gowpl/ustawy. DtAj Nr 17, por.. 141.

"** podstawie ror*nowy ^oprowadzonej pnrer autorkę artykułu * Milko Bogniiycm roku w MiUstatictwce w Austrii,

1

   IfenZr. Ąittnrttrfr^Mdfó wwrwrmn cfwfr-efnsó w faeeWwń pldk/tf&Wii'tttycb. (W':| A.

tń, f Skoczdk-, Mtiie}/Soh:i fhiwćbwc i (i»>tttte vr media< ¹ (•Icktr-wh•sfiy< -h Mo«fefe wfBWWfWŚ BMystoK 2WI2. a. 1Ś-9S.

⁹ Tam¹, B-. 9S ft

*    u ZuNn. s'pdlmżfśtNtwo fioiskit. wdhec M-wMwmitf    fragmeni wystąpieniu

ipodeżflB nemmnfnim ..turnip¹ fmtyamepwane#¹ prze? ftrtUiśi Ommcd oraz ifiWyiiłl StudiPw tdł^flzwłarośewytik    WWitSawskiepp 51 kwietnia 29UŚ roku we WSwśawHi

Wyroiki Spisu PowRSćiJhłiego » Wfloi 50WJ wskawtią. że z feafoy Śttteśol 90.1% ariteMawwrte ¹wają HBiwdowoM jake polską PrzynateżSifiSć tto narwlbwożci Owiej Mfe potok¹ «-aeklaiwało t tjj iM ,1 tysi|»a ti¹e¹tiyehv a w pwypadkw 113 tysięcy nie wdam stę woalu iWflowaśól WStWZ imiowtołąi wywrtwtiatiydh ttawdewoS©! peśswOy- Mę: ntewledka, toaforenka ma ukraińska.