63601 PICT2506

62

Skok warstwicowy h “ 10 m. odpowiada w skali mapy I inni.

.    ¹⁰⁰ 1 |A

dw. ---- lOmni

10

dyr.*■ 5 mm dw*. — 3.3 mm

Obliczone waności odpowiadające poszczególnym klasom nachyleń przesuwamy pomiędzy kolejnymi warstwicami prostopadle do ich przebiegu Wycinki terenu pomiędzy warstwicami odległymi między sobą:

powyżej 1Q mm mają spadek w granicach 0 - 10%

5-10 mm mają spadek w granicach 10 - 20%

3,3 - 5 mm mają spadek.w granicach 20 - 30% poniżej 3.3 mm mają spadek powyżej 30%.

Wyznaczone obszary odpowiadające określonym klasom spadków (linie graniczne winny przebiegać prostopadle do poziomic) wyróżniamy najczęściej przy pomocy barw, szrafowania lub sygnatur. Na mapach nachyleń znaczy się ponadto ostre krawędzie, głębokość wkopów. terasy uprawowe itp. (ryc. 49). Studium spadków wykonane na podstawie mapy topograficznej daje przybliżony (/.generalizowany) obraz nachyleń na danym terenie; stopień jego dokładności zależy od wielkości skali (tj. wartości ułamka) i wielkości odstępu warstwicowego. Tym bliższy jest ten obraz rzeczywistości im większa skala i gęściejsze cięcie warstwicowe.

Ryc. 49. Studium spadków. Spadki: 1 - poniżej 10 %, 2 -10 do 20 %, 3 - powyżg 20 %

7.2. Praktyczne zastosowanie studium spadków

Mapa spadków posiada duże znaczenie w geomorfologii, zwłaszcza dynamicznej. Od stopnia nachylenia stoków i przestrzennej relacji pomiędzy wycinkami powierzchni o różnym spadku zaiczy bowiem przebieg znacznej liczby procesów morfcgenctycznych. które warunkowane są silą grawitacji W miarę wzrostu nachylenia nasila się np. erozja rzeczna, spłukiwanie oraz ruchy masowe, jak osuwanie, spełzywanie, spływanie, odpadanie itp. Znajomość spadku terenu stanowi ważny moment przy projektowaniu osiedli, dróg komunikacyjnych oraz terenów rolniczych.

Dla osadnictwa_najbardziej przydatne są tereny lekko nachylone stwarzające dobre warunki spływu wód atmosferycznych. W miarę wzrostu spadku zwiększają się np. koszty budowy wkopów fundamentowych (konieczność usuwania dużych mas ziemnych) oraz koszty zużycia paliwa (spadek siły uciągu maszyn pracujących na stoku).

Pod budownictwo wiejskie przeznacza się tereny o spadkach do ok. 7¹ (12%), przy czym dla terenów pod ośrodki produkcyjne' normy nachyleń są zmniejszone i wynoszą do ok. 3,5“ (6%) w terenach górskich.

Szczególnie istotne jest znaczenie spadku terenu w rolnictwie. Nachylenia stoków bowiem, w zależności od pokrywy glebowej, warunkują intensywność procesów erozji gleb, ograniczają zabiegi agrotechniczne i transport, różnicują warunki agroekologiczne, a więc wpływają na występowanie określonych użytków (grunty ome, pastwiska itp.), a w ich ramach tzw. kompleksów glebowo -rolniczych.’

Ogólnie panuje pogląd, zc wartości do 3° nachylenia nie stwarzają przeszkód w pracach potowych, jak orka siew, zbiory. Powyżej 6° należy przestrzegać orki wzdłuż poziomic (zmywanie gleby); zmechanizowana orkę można prowadzić (wpoprzek spadku) na stokach do 12“ (lessy); a na innych glebach do 15°. Na pochyłości 1S -.3Q°. (3S°) można prowadzić gospodarkę łąkowo - pastwiskową, a stoki powyżej tego spadku powinny być przeznaczone pod zalesienie. Na przykład jako graniczne 'spadki dla kompleksów glebowo - rolniczych w obrębie gruntów ornych przyjmuje się:

7¹    - kompleks pszenny górski (nr 10)

15“ (12¹)    - zbożowo - pastewny mocny (nr 8) i zbożowy górski (nr 11)

20“ (15“)    - owsiano - ziemniaczany górski (nr 12)

25® (20¹)    - owsiany górski (nr 13)

1

W obrębie gruntów ornych wyróżnia się 14 kompleksów przydatności rolniczej gleb (nr 1-U), a w obrębie użytków zielonych - 3 kompleksy.