71655 SNC03714

’^,frGrr

*    rk k i * stale lub prawic slafc w klirnatyc/nr-j . i

ryc-/r<j - ,    *' ¹    nt»ść' warunków zewnętrznych nic    . ' ^/r>*,

*    ^6rvch^ieZn,*ⁿⁿ°^^CI systemu. W strukturze systemu ruistcpi,,, , ' ^ '(J rzcn.-.^,: i^^CZnama charakter cykliczny, pewne przemiany r..

^^łosowymi, a co najwyżej quasi-cyklicznymi.

_ -^dSilc*nie energetyczne systemu odznacza się ogromna dynarnil-kł    ” ^fJobowych i sezonowych, dostrzec można zakłócenia nńv,y_r

’ ^A,azka promieniowania słonecznego skupionego wokół punkr,, '^f\ -icrrii jest absorbowana w zmieniających się nieustannie warimkacy "’'H P^rzez albedo układu Ziemia—atmosfera (zob. rożdż. 3.1). Wi,o ^c ■-* obrotowego Ziemi, „trafia” na mniej czy bardziej zachmurzona t»,

^Ul1 ziemskiej, odbija się od górnej powierzchni chmur lub dociera de, <w’ r>. którego albedo jest z reguły znacznie mniejsze od albeda chmur. m_r . 'n ^cnie zmienia się z dnia na dzień, to cykliczne (tu: dobowej wahani,, '' podi_eg_ają zakłóceniu. Cykle nie powtarzają się jako kolejne kopie, )<v-_/ ^v dzy sobą nieregularnymi odchyleniami; są quasi-cyklami. Ana/ógicznr- _y, '*^>:J ^na odnieść do cyklu rocznego insolacji.

Głównym źródłem nieregularnych fluktuacji w systemie klirnatyę/_ri.^ wietrzą, mające „z natury” turbulencyjny charakter. Nieregularne Zaburz,, żują nie tylko wiatr i konwekcję, ale obejmują także m.in. dystrybucję dty* ny charakter ma bowiem zarówno pionowa wymiana ciepła, jak i jego tr.>_n. _r ¹ ny, zależny od makroskalowych układów cyrkulacyjnych. W wymianie ¹ odgrywa utajone ciepło parowania. Jego dystiybucja w atmosferze jesi , / '' parowania i kondensacji, na których przebieg - zwłaszcza jeśli chodzi o wpływają nieraz zupełnie przypadkowe zdarzenia. Przykładem może tu \_f/A ° mosfery, ułatwiające kondensację pary wodnej w powietrzu i uwalnianie ,. ¹¹ go. Pożary lasów, burze pyłowe, wybuchy wulkanów i inne temu pf >dobnn n ska determinują zmienną zawartość aerozolu w różnych częściach afme^p, * Opisane przykłady pokazują, jak losowe zdarzenia łączą się z ciągi,.__ ^/ wanych procesów, zachodzących w atmosferze i na powierzchni ziern i \/f,    '

ministyczno-statystycznej naturze systemu klimatycznego, f en aspekt mu demonstruje tzw. bezwładność jego charakterystyk fizycznych (para _f-fery, hydrosfery, kriosfery). Obserwuje się zróżnicowaną autokorólac;* czasowych zmiennych klimatycznych. Oznacza ona tendencję cło przez pewien czas wcześniejszych zmian. Inaczej mówiąc, stany późni ? wcześniejszych, przy czym zależność ta ma charakter statystyczny (kor-. i. ^ przybiera formę zależności funkcyjnej. Bezwładność termiczna oceanż>v/ ' wania terenowego z ukształtowanym wcześniej uwilgoceniem gleby, zali-ratury wiosny od temperatury poprzedzającej ją zimy są przykładam, zmian w różnych elementach systemu klimatycznego.    '*'*•

Bezwładność zmiennych klimatycznych przyrównuje się do pamięć ma tycznego. Zasięg tej pamięci, jej skala czasowa jest różna dla prx/z-.z>^_tf ^ mków systemu i opisujących je zmiennych (rys. 8.1). Jeśli zauważymy, że sadzie zmienne są wzajemnie powiązane, łatwo można dojść do wniosku, źa » czasowym elementów meteorologicznych (i/Iub w obserwowanych wićłołer

IW

H

J,-    ^

M

%l

__

^V*l

mi

•‘•■Hf