81664 skanuj0018

na

niesprowódzalnym i lo jakiegokolwiek poszczególnego działania, vv_N którym się przejawia"). Personalizm ten jest połączony z dość abstrakcyjną teorią wartości jako wiecznych, niezmien nych i hierarchicznie uporządkowa nych bytów.

SchelUng (Friedrich Wihielm Josephvon), niemiecki fi)0zof postkan-tow$ki\(Leonberg W Wirtembergio 1 775 —bkad Raga"/1845). W Tybindze i Lipsku studiował filozofię i te ologię. JegoJydlegami na uniwersytecie w Tybindze byli Hegel i Hólderlin (1790). Następnie tryl profesorem w Jenie (1798), \)v Wurzburgu (1803), potem v/Erlangeg, Monachium i Ber

głosi! cykl słynnych wykładów l ekcji o filozofii mitologii hObjawienia. Fi i o -zofia Schellinga nie\yvorzy systemu,

311

poprzedza esencję", oznacza ostu, że osobowość jednostki sencia) w żadnym stopniu nie ^;cza jej wyborów, że życie skła-ę z ciągu wolnych wyborów, \:h nigdy nic da się do końca i w i e c 11 i w i ć. '■> a! t r e p o d b u d o w u j o rolną zasadę ontologią „bytów-siebie", traktowanych jako cal-cie wolne. „Człowiek ---- mówi kazany na wolność", na wybie-bez powodu i na arbitralne cle -wonie o swoim życiu, owski egzystencjalizm rozwija się oralność, którą jej twórca uważa .imanistyczną {Existentialisme est umanisme, 1946, Egzystencjalizm humanizmem). Jej podstawowy-yartościami są „zaangażowanie" J p o w i e d z i a 1 n o ś ć ". R o z w i n i ę c i e m tryny Sartre'a jest również jego tofia historii, dość bliska te-i marksistowskim, ale, w od róż -i i u od marksizmu, podkreślająca

niesprowadzalność swobodnej inicjatywy człowieka do historycznej konieczności: chociaż człowiek jest „w historii" ftzob. Critique de la raison dia!ectiqu\, gdzie Sartre zbliża się do niektórych\tez marksistoWskich), nie redukuje się on do swej roli historycznej, gdyż wymiar indywidualności" pozostaje często w cienili i na marginesie historii. W sumie Sartre proponuje syntezę marksizmu ^indywidualizmu.

Sąd, powiązanie .pojęć. Sąd to myśl

0    związku między dwoma pojęciami, dwiema ideami/Różni się od rozumowania, które ]est\ związkiem sądów między sobą/ Rozróżnia się wiedzę

1    sąd, będący sztuką praktycznego zastosowania abstrakcyjnych wiado-

rtc

p postulował Rabelais, może posiadać dużo wiedzy, a nie mieć zdolności „sądzenia" w praktyce życiowe) (czemu może spfiostać ,,glow'a dobrze wyposażona", wedle życzenia Mon(aigne'a). Kant bardzo precyzyjnie zdefiniował „sąd" jako sztukę podporządkowania szczegółów ogólnemu poięciu (subsumpeja) aibo\ co jest tym samym, stosowania tego ogólnego pojęcia'do szczegółowej „na-oczności".

Sceptycyzm (z gr. skeplikos, wątpiący, krytykujący), stan tego, kto wątpi. Doktryna powstrzymująca się od potwierdzenia albo zaprzeczenia, a zatem od wypowiadania się, zwłaszcza w odniesieniu do spraw metali zyki. W znaczeniu potocznym sceptykiem jest ten, kto odmawia uznania ogólnie przyjętych wierzeń, kto zadowala się obserwowaniem, a powstrzy rnuje się od osądzania, a zatem od potwierdzania albo zaprzeczania „istnieniu" przedmiotów będących odpowiednikami przedstawień, które postrzega. Hegel rozróżni! w sposób wielce przejrzysty: 1. sceptycyzm antyczny (Pyrron, Ajnesidemos), pole-

SCH

gający na wątpieniu w rzeczywistość świata zewnętrznego, przy jednoczesnej wierze w rzeczywistość świata duchowego, w istnienie Boga; 2. sceptycyzm nowożytny (pozytywizm, scjen-tyzm), zasadzający się na wierze jedynie w nasze zmysły, na twierdzeniu, że istnieje tylko rzeczywistość świata materialnego, i na wątpieniu w istnienie Boga. Do pierwszej kategorii zaliczyć należy Berkeleya, do drugiej Comte'a.

Schefer (Max), niemiecki filozof (Monachium, 1874 Frankfurt nad Menem, r\928). Przedstawiciel —► fenomenologii, której analizy rozszerzył na dziedzinędudzkich uczuć moralnych i religijnycK Der FormaHsmds in der Ethik und Hie materiale' Wertethik (1 913- -191 6, Kormalizrrfw etyce i materialna etyka war.tgśa), Istota i formy sympatii (1.923, w/l. poi. 1 980), Stanowisko czlowieka idkosmosie (1928, wyd. poi. w Ij/smacmy antropologii filozoficznej/] 987) staiąowią tozwi nięcie bardzo konkretnego —> personalizmu (ośoba jest „ośrodkiem działań m

linie (począwszy od 1841), gdzie wy