66 Bogdan Wojcl a zke
I (» myśl porzekadła "kiedy włożysz stopę w szparę w drzwiach,. Ui l.£/i. ły przez nie wejdziesz"), nie można zatem wyjaśnić zakładając zmianę po. stawy podmiotu wobec przedmiotu pierwszej i drugiej prośby. Ponieważ przedmioty te mogą być różne przy pierwszej i drugiej prośbie, założyć należy, że wałrotek spełnienia pierw szej prośby podmiot nie tyle zmienia swoją postawę wobec jej przedmiotu, co sąd o samym sobie, zaczynając spostrzegać siebie jako osobę chętnie spełniającą prośby innych, bezinte. resowcie podejmującą działania wynikające z własnych przekonali itp.
Konsekwencją tego rozumowania jest teza, iż ludzie odmawiający spel. cieni• pierwszej prośby również zmieniają sposób spostrzegania siebie, a zatem szansa spełnienia drugiej prośby ulega u tych osób obniżeniu. Takie właśnie wyniki uzyskali Snyder i Cunningham (1975), którzy manipulowali tendencją do zgadzania się z pierwszą prośbą czyniąc ją bądź dużą 'pierwsza grupa badanych, która w większości odmówiła początkowej prośbie , bąći małą 'druga grupa badanych, która w większości spełniła początkowa prośbę). W pierwszej grupie drugą prośbę spełniło tylko 22% ba-darycŁ, wr grupie drugiej - aż 53%, podczas gdy w grupie kontrolnej, nie poddanej prośbie początkowej, 33% osób spełniło prośbą.
Wzrost teocetcj: do spełniania większych próśb wskutek wyrażenia zgody na uprzednie mniejsze działania stu Lerdzono ogółem w kilkunastu badaniach, które wskazały ponadto, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby zjawisk© to wystąpiło 'por. Dejcmg 1979).
.r: r-erwsie. istotna jest wielkość początkowej prośby; z jednej stro-*7 nr*-5- łyc na tyle duża. eby skłonić łudzi do myślenia o koosekwen-cjgCL—w*aaagF Cr twi», z drugiej strony nie możę ans być zbyt duża, t jrfei w ę* s imć osób aa ją spełnić ,
ncman: przejawec 'ego parado* su jest traktowanie samo wiedzy “* " 1 zachowanie podmiotu, lecz jako skutku za-
który w sensie regulacyjnym jest cpifawonifaca zachowania (Ben - a-- spofccv ujęci* sprawy jen możliwy dzięki: (1, utożsaaieaiii - - oo'. su z Msew.fcCit podzuwii oraz (2) uznaniu słownych •yjoretr. » aac —ego - jaz pewną tylko klasę zachować 'zgodnie z or-Xj< 5- - Mimtia* mis ^Mnotyzaea). Obydwie te tezy nie wydają
* :,r ' r*wŁgł** - ł? s«:i.aję jfcać cans należy ta jednak powinąć jako zhyt •* zawonaacaego *ąM-- rozważań, aczkołwek uważane, iź * • oe*4 <*aie en ; eyczae zyt-#*jy ty totka zgoła ohnoac rnnrrr ■ar po oAranceswu o>cc raz.
4gjjgy >***y J*»»? *V iptoww* (ie^| mgp . t*_grg*konania o **01*4114 »Un*gg SEgfo gg uU ppljn nuiniu prośby wskutek pr«#ji, <e*iej jeś /-.w**n*e n*j uytuarp albo w /.ywi*u 1 «tyruiuM uzasadniania aytMdyjpś np. bardzo dwżej potrzeby proszącego.
Pc tr/juim, walĄĄ r©Ią odgrywa ,»*«.,* f**Ą0Ą*if* "~śm uthny kjoAtt/.i*go P*t*n0l i ♦'-**•', Pfitjh W fread/tiana i Ppuser (i966, studium '/.} ersś v (•4aNa g^g (1976) stwierdzono, z« w/.rębi pudobiedaias weścś padśp m# d*nc)i do spełniania wi>n») prośby, PadWMi w £ft*'*ii(d|pMa duże pedetMUi** spoiet // ego próśb - jcdoa j ggą^p
chodzi od nieznajonoj osoby, zgłe •/*,%*», prośbę * podofew 1 znajdującej się w podobnej tytua* ;- izetudntającej ^<v cug
•o* dość ważna dlatego, że oczywiste wydaj* *.*, / '■—*-r r jpg,rirM nie siebie przez podmie* w wynikv aprifi*«tue pierwszej preśśpr MŚflNKl aą ograniczoną do pewnego tylko zekr« w* treści 'm. zaśer oWPfl,« g Freedmonem i Frenerem włącznie, et* określił, dotąd jakie <9 IśMhlŚ-trcśca autopercepcji ulegają zmianie j 1 zapewne dmąc peeśśk |Md dHlkltlC M chętniej o tyle tylko, o ile wpośd » Ml Mfl zek rae treści, I ggóg j|| nie wyjaśniona i wymaga doiszycfc uedoś.
Nietrudno zauważyć doz* podobieństwo uadad nad tacąwegą |djg| drzwiach procesem eiykie chowanie, feóŻWjf zdaje suą peirgpś jedp^^^gg. tym, że podczas gdy w draga* pr //pad# a
cydpjyatiif imi ipdzie, to w pwzypaOkw pierw* zym poSn.ięt •**» dglgf cza aweetykiov^v ktyaietti po idt przy/ry.u. p#z«/ pod**.**, BB nie jednakowe - uezoiezue <od swego pochodzenie e repiegl dSBNR podmioty. Pyteeie o te, ja* dowtadaer p* rad* tarte jpf wu nie uzysaole dotąd jed&ozna< 2 -, odp«w.ad!je *dś» OgAlM
nych autorów jeot bardzo *<eip*/< zcyc*, jeśli dŚMśldi # znania ■rrłwt/edr "przekledeaaa* aarorśólfl' * dtp' ją* ip.wi»id>
• na działanie . Sap łp72; jfcehaee 1 lea* HM/ JiHMjHH Mdiwany zeczyaaji łyd w«pNc<aipt
d*Ś*rlaą Mtc eczpwio*/* pr<y»ad» ■«-*, wpr W ST wp^wajc oe prirwrg MlMNM iMMHliH