223

rezystancja wewnętrzna źródła R_w (5.18). Porównując wartości rezystancji wewnętrznej źródła R_w z rezystancją zewnętrzną obwodu R_z dokonuje się podziału źródeł SEM na napięciowe i prądowe.

Za źródło napięciowe uważa się takie źródło SEM, które utrzymuje na swych biegunach stałą różnicę potencjałów, niezależnie od wartości pobieranego z niego prądu. Źródła takie charakteryzują się tym, że ich rezystancja wewnętrzna R_w jest zawsze kilka rzędów mniejsza od rezystancji obciążenia R_z. Inaczej — są to źródła o znikomej rezystancji wewnętrznej R_w.

Za źródła prądowe uważa się takie źródła SEM, które utrzymują stałą wydajność prądową w obwodzie. Dla takich źródeł rezystancja wewnętrzna R_w jest bardzo duża w stosunku do rezystancji obciążenia R_z, tak że cały spadek potencjału praktycznie zachodzi na rezystancji R_w. Inaczej - źródła prądowe to takie, które mają dużą rezystancję wewnętrzną.

Źródła sił elektromotorycznych, w zależności od potrzeb, możemy łączyć szeregowo lub równolegle. Przy połączeniu szeregowym ogniw o takiej samej SEM, otrzymujemy baterię o sile elektromotorycznej równej sumie SEM poszczególnych ogniw.

n£ — I (R_z + nRyf )    (5.19)

gdzie:

n B liczba ogniw połączonych w szereg.

W połączeniu równoległym n ogniw o takiej samej rezystancji wewnętrznej R_w otrzymamy baterię o sile elektromotorycznej równej SEM jednego ogniwa, ale natężenie prądu płynącego w obwodzie będzie większe.

HBi    (5.20)

stąd

R_z+ (5.21)

^z n

Przyrost natężenia prądu wynika z tego, że oporność wewnętrzna baterii zmaleje n razy w stosunku do pojedynczego ogniwa.

Pomiarów siły elektromotorycznej źródeł prądu nie można przeprowadzić metodą bezpośrednią, a jedynie metodami pośrednimi. Znajomość metod pomiaru SEM ogniw lub baterii wynika z potrzeb techniki i nauki Jedną z takich metod jest metoda kompensacji, która charakteryzuje się dużą czułością, a zatem i dużą dokładnością. Metoda ta jest stosunkowo prosta i ma szerokie zastosowanie.

Kompensacyjna metoda pomiaru wielkości fizycznych polega na skoffl-pensowaniu (zrównoważeniu) skutków działania wielkości mierzonej prze* działanie wielkości wzorcowej o przeciwnym znaku. W tym przypadku ff®*